بهترین ورزشهای بعد از سکته مغزی (50تمرین ساده و پیشرفته)
سلام عزیزان، در این مقاله شما با بهترین و کامل ترین تمرینات و ورزشهای بعد از سکته مغزی بهمراه فیلم و عکس آشنا می شوید. ابتدا یک برنامه تمرینی هوازی روتین برای تقویت سیستم قلبی – عروقی و افزایش حجم تنفسی و ریوی ارائه می دهیم. سپس تمرینات کششی مناسب بعد از سکته مغزی را می گوییم. همچنین تمرینات قدرتی سبک تا سنگین مخصوص سکته را بطور کامل شرح می دهیم.
ورزشهای مخصوص سکته مغزی برای اندامهای فوقانی از جمله تمرینات بالاتنه برای توانبخشی دست بیماران، تمرینات ورزشی برای توانبخشی بازوها، ورزش برای توانبخشی شانه ها و همچنین تمرینات توانبخشی مخصوص تقویت گردن در بیماران سکته مغزی را شامل می شوند. تمامی تمرینات توانبخشی بالاتنه علاوه بر بهبود و درمان حرکت دست در سکته مغزی، باعث راست نگهداشتن شانه ها و جلوگیری از خمیدگی به سمت جلو است.
ورزشهای تنه مخصوص بیماران سکته مغزی شامل تمرینات تعادلی، کششی و قدرتی عضلات شکم بهمراه عضلات پشتی بزرگ و شانه ها می باشد.
ورزشهای بعد از سکته مغزی برای اندام تحتانی شامل تمرینات کششی، تعادلی و قدرتی عضلات جلوی ران و پشت ران، تقویت زانو و عضلات ساق پا می باشد. همچنین تمرینات ویژه ای هم برای راه رفتن بیمار سکته مغزی با فیلم و عکس ارائه خواهیم کرد.
مقاله توانبخشی رباتیک را برای دیدن انواع رباتهای توانبخشی بیماران سکته مغزی را مطالعه فرمایید.
برای آشنایی با بهترین ورزشهای بعد از سکته مغزی تا انتهای مقاله با ما همراه باشید. لازم به ذکر است که ورزشهای مخصوص تنه، تعادلی، پاها و راه رفتن بعد از سکته مغزی در روزهای آتی آپلود خواهد شد.
در کانال آپارات کلینیک توانبخشی هوشمند ویدئوهای مخصوص راه رفتن و اندام تحتانی و تمرینات تعادلی آورده شده است.
ورزش هوازی برای سکته مغزی
عزیزان در این مقاله فرض بر این است که شما بطور کامل با مراقبت های بعد از سکته مغزی از بیمارستان تا منزل آشنا شده اید. اگر هنوز با تمام جنبه های مراقبتی و نگهداری از بیمار سکته مغزی آشنایی ندارید، ابتدا مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.
قبل از شروع هر نوع تمرین ورزشی سبک یا سنگین ابتدا باید از پزشک متخصص مغز و اعصاب و قلب و عروق مشاوره کامل بگیرید. انجمن بیماریهای قلبی امریکا معتقد است ورزش هوازی مناسب برای بازماندگان سکته مغزی، 3 تا 7 روز در هفته به مدت 20 الی 60 دقیقه است. شدت ورزش، زمان ورزش و تکرار آن کاملا به سطح توانایی بیمار بستگی دارد.
مقدمات انجام تمرین هوازی سبک روتین روزانه بعد از سکته مغزی
- ابتدا لباس مناسب ورزشی تهیه کنید (کفش ورزشی، جوراب اسپرت ساق بلند، شلوار گرم کن، تیشرت راحت غیرچسبان)
- بطری آب کوچک بردارید.
- ساعت مچی ببندید.
- فضایی را انتخاب کنید که خطر عبور وسایل نقلیه نداشته باشد.
- زمانی از روز را انتخاب کنید که هوا آلوده یا زیاد سرد یا زیاد گرم نباشد.
- حداقل 3 ساعت از وعده غذایی تان گذشته باشد و معده تان پر نباشد.
- در صورت نیاز زانوبند کشی ببندید.
- به افراد خانواده اطلاع دهید که از کدام مسیر و کجا برای ورزش می روید.
ورزش هوازی مخصوص سکته مغزی
- با پیاده روی سبک شروع کنید (حدود 10 دقیقه)
- در این 10 دقیقه قرار است بدن شما، عضلات و مفاصل آرام آرام گرم شوند و خونرسانی به اندام ها بیشتر شود.
- اگر خسته شدید می توانید 1 دقیقه پیاده روی کنید و 30 ثانیه استراحت کنید و دوباره 1 دقیقه پیاده روی کنید.
- در تمام طول ورزش هوازی حواستان باشد که نفس کشیدنتان منظم و ریتمیک مانند دو دو چی چی صدای قطار باشد. دو (دم) دو (دم) چی (بازدم) چی (بازدم)
- تنفس باید اینگونه باشد: دم از بینی و بازدم از دهان.
- در انتهای 10 دقیقه گرم کردن و پیاده روی سبک کم کم احساس گرما می کنید. ضربان قلبتان کمی بالاتر رفته است.
- حالا 5 دقیقه پیاده روی سریع تر داشته باشید. اگر احساس خستگی کردید 1 دقیقه تند و 30 ثانیه کند راه بروید.
- اشکال ندارد اگر گاهی نفس عمیق تر بکشید ولی حتی الامکان با دهان نفس نکشید و هوای سرد تصفیه نشده را به ریه هایتان نفرستید.
- اگر خسته شدید سرعتتان را کم کنید ولی هرگز نایستید و ورزش هوازی را رها نکنید!
- بدن شما اکنون گرم است و ضربان قلبتان بالا رفته و نباید ناگهان ورزش را قطع کنید.
- حالا 5 دقیقه پایانی تمرین هوازی سرعت خود را کم کنید تا ضربان قلب کمی پایین آید.
- از این مرحله به بعد بستگی به نوع برنامه تمرینی که دزمانگر شما گفته دارد.
- می توانید 5 دقیقه پیاده روی سریع را در هفته های بعدی افزایش دهید تا در نهایت به 40 الی 50 دقیقه برسانید.
- می توانید بعد از پیاده روی و اتمام تمرین هوازی سبک مخصوص بیمار سکته مغزی، تمرین کششی و قدرتی انجام دهید.
ورزشهای هوازی جایگزین پیاده روی برای بیمار سکته مغزی
- رقص
- یوگا
- کاردرمانی
- گلف
- تنیس خاکی
- شنا
- بولینگ
- تنیس روی میز (پینگ پنگ)
- دوچرخه سواری
ورزش حرکت انگشتان دست در سکته مغزی
دست یکی از اندام های مهم در بدن است و انجام بسیاری از کارهای روزانه و حرکات ظریف را به عهده دارد. کارهایی مثل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و مانند آن. بدون عملکرد مناسب دست دچار اختلال و مشکل شده و باعث می شود فرد برای انجام کوچکترین کارهایش به دیگران نیازمند باشد. بنابراین انجام منظم و روزانه تمرینات تقویتی و عملکردی دست از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا شما را با انواع تمرینات تقویتی و عملکردی برای دست آشنا کنیم و آنها را به زبانی ساده آموزش دهیم. به یاد داشته باشید که قبل از انجام هرگونه تمرینی، حتما با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
بهترین ورزشهای بعد از سکته مغزی مخصوص دست (با توپ)
توپهای درمانی ابزار بسیار مفید و کاربردی برای بازگردانی قدرت و عملکرد دست بعد از سکته مغزی هستند. این توپها طیف متفاوتی دارند و براساس میزان سفتی و سایزشان طبقه بندی می شوند.
تمرین 1: گرفتن توپ با دست (Ball Grip)
- توپ را محکم در کف دستتان بگیرید.
- توپ را فشار دهید و در همان حالت فشرده چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 2: باز کردن انگشت شست (Thumb Extend)
- انگشت شست را خم کنید و توپ را بین شست و دو انگشت کنار آن نگه دارید.
- دو انگشت کناری (انگشت اشاره و انگشت وسط) باید صاف باشند.
- به آرامی انگشت شست را صاف کنید تا توپ بین انگشتان غلت بخورد.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 3: حرکت نیشگون گرفتن (Pinch)
- توپ را بین انگشت شست، اشاره و میانی بگیرید.
- با این سه انگشت توپ را فشار دهید، چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 4: حرکت رساندن شست به انگشت کوچک (Opposition)
- توپ را در کف دست قرار دهید.
- مطابق تصویر انگشت شست را درحالی که روی توپ قرار دارد، به سمت قاعده انگشت کوچک ببرید.
- شست را به توپ فشار دهید، چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 5: حرکت فشار دادن توپ بین دو انگشت (Side Squeeze)
- توپ را بین دو انگشت قرارداده، فشار دهید، چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- این تمرین باید با همه انگشتان انجام شود و در هر بار توپ بین دو تا از انگشت ها قرار گیرد.
- این کار را برای هر انگشت در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 6: حرکت غلتاندن توپ روی میز (Extend Out)
- توپ را روی میز قرار دهید.
- نوک انگشتان را روی توپ گذارید و توپ را به سمت جلو بغلتانید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرینات تقویتی با خمیر پاتی (Putty ) برای دست بعد از سکته مغزی
خمیر پاتی یکی دیگر از ابزارهای بسیار کاربردی برای بازگردانی قدرت و عملکرد عضلات دست است. این خمیر بر اساس درجه های مختلف سفتی و مقاومت طبقه بندی می شود.
تمرین 7: حرکت قیچی (Scissor Spread)
- خمیر پاتی را دور دو تا از انگشتان خود بپیچانید.
- سعی کنید انگشتان را از هم باز کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
- انگشتان خود را عوض کنید و دوباره این تمرین را تکرار کنید.
تمرین 8: حرکت پرس انگشست شست (Thumb Press)
- خمیر پاتی را در کف دست خود قرار دهید.
- شست را در جهتی قرار دهید که به سمت قاعده انگشت کوچک باشد. سپس در همین حالت آن را روی خمیر قرار دهید.
- فشار دهید، چند ثانیه نگه دارید و رها کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 9: حرکت باز کردن انگشت شست با مقاومت (Thumb Extension)
- انگشت شست را خم کنید و خمیر پاتی را به صورت قلاب دور آن بندازید.
- سعی کنید شست راصاف کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی) .
تمرین 10: حرکت نیشگون گرفتن با شست (Thumb Pinch Strengthening)
- خمیر پاتی را بین انگشت شست و کنار خارجی انگشت اشاره بگیرید.
- خمیر را بین انگشتان خود فشار دهید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 11: حرکت نزدیک کردن شست به دست (Thumb Adduction)
- در حالی که شست و بقیه انگشتان را مطابق تصویر صاف نگه داشته اید، خمیر پاتی را بین انگشت شست و انگشت اشاره فشار دهید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 12: حرکت نیشگون گرفتن سه انگشتی (Three Jaw Chuck Pinch)
- با دست سالم، انتهای خمیر رانگه دارید.
- مطابق شکل خمیر پاتی را با استفاده از انگشت میانی، اشاره و شست دست آسیب دیده بگیرید.
- سپس با این 3 انگشت خمیر را به سمت بالا بکشید و به آرامی دستتان را به حالت اول برگردانید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 13: حرکت قلاب با انگشتان (Finger Hook)
- خمیر پاتی را در کف دست قرار دهید و با انگشتانتان به حالت قلاب آن را بگیرید.
- مطابق شکل تلاش کنید تا فقط دو بند انتهایی انگشتانتان را خم کنید و خمیر را فشار دهید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 14: حرکت گرفتن کامل (Full Grip)
- خمیر پاتی را در کف دستتان قرار دهید و درحالی که انگشتانتان رابه آن فشار می دهید، دستتان را مشت کنید ( با مشت کردن دست، خمیر را فشرده کنید)
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 15: حرکت نیشگون گرفتن با دو انگشت (Finger Pinch)
- مطابق شکل، خمیر پاتی را بین انگشت شست و یکی دیگر از انگشتانتان نگه دارید و آن را فشار دهید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
- سپس انگشتتان را عوض کنید (انگشت شست ثابت باشد و سایر انگشتان را نوبتی عوض کنید) و دوباره تمرین را تکرار کنید.
تمرین 16: حرکت صاف کردن انگشتان (Finger Extension)
- مطابق شکل، انگشتتان را خم کنید و خمیر را دور آن قلاب یا حلقه کنید.
- سعی کنید تا انگشتتان را صاف کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 17: حرکت قیچی بین دو انگشت (Finger Scissor)
- با خمیر پاتی مطابق شکل یک توپ کوچک درست کنید و آن را بین انگشتانتان قرار دهید.
- به آرامی آن را فشرده و سپس رها کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار برای هر انگشت تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 18: حرکت بازکردن انگشتان (Finger Spread)
- خمیر پاتی را مانند تصویر به صورت مسطح باز کنید.
- سپس آن را روی نوک انگشتانتان بگذارید.
- سعی کنید انگشتانتان را از هم باز کنید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرینات تقویتی با وسایل موجود در خانه برای حرکت دست بعد از سکته مغزی
اگر شما در منزل توپ یا خمیر ندارید، نگران نباشید. با استفاده از یک سری وسایل ساده که در همه خانه ها پیدا می شود، می توانید تمرین کنید. تمرینات زیر، تمریناتی هستند که با استفاده از وسایل ساده ای مانند بطری آب، خودکار و سکه انجام می شوند.
تمرین 19: حرکت غلتاندن بطری (Roll Movement)
- دست آسیب دیده را روی میز بگذارید و مانند شکل یک بطری را در دستتان قرار دهید.
- سعی کنید دست و انگشتان آسیب دیده را ریلکس نگه دارید.
- به آرامی انگشتانتان را خم کنید و بطری را به سمت بالا بغلتانید.
- سپس انگشتانتان رابه حالت اول برگردانید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 20: حرکت خم کردن مچ دست با بطری (Wrist Curl)
- بطری را با دست آسیب دیده خود بگیرید.
- از دست سالم خود برای نگه داشتن و حمایت دست آسیب دیده استفاده کنید.
- اجازه دهید تا به آرامی دستتان به سمت پایین برود و عضلاتش تحت کشش قرار گیرد.
- سپس مچ دست رابالا بیاورید.
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید. (2ست 10تایی)
تمرین 21: حرکت صاف کردن مچ دست با بطری (Wrist Extend)
مانند تمرین قبلی عمل کنید با این تفاوت که:
- دست آسیب دیده را طوری قرار دهید که کف دست به سمت پایین باشد (مانند تصویر)
- این کار را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 22: حرکت نیشگون گرفتن و رها کردن (Pinch & Release)
- یک خودکار را در یک سمت میز قرار دهید.
- با دست آسیب دیده خودکار را بردارید و به سمت دیگر میز ببرید و در آنجا قرار دهید.
- مجددا خودکار رابرداشته و به سمت دیگر میز ببرید
- تمرین را در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
تمرین 23: حرکت چرخاندن مداد (Pencil spin)
- یک مداد را روی میز قرار دهید و با استفاده از انگشت شست و اشاره تلاش کنید آن را بچرخانید.
- سعی کنید در این تمرین دست و شانتان را حرکت ندهید و فقط از انگشتانتان استفاده کنید.
- هدف از انجام این تمرین این است که در 15 ثانیه، چقدر می توانید مداد راسریع بچرخانید.
تمرین 24: حرکت انداختن سکه ها (Coin Drop)
- 8 سکه را در یک ردیف در کف دست آسیب دیده قرار دهید.
- سپس با استفاده از شست، یکی از سکه ها را به پایین و به طرف انگشت اشاره سُر دهید.
- بعد سکه را بین انگشت اشاره و شست نگه دارید.
- در حالی که سکه های باقی مانده رابا بقیه انگشتانتان نگه داشته اید، سکه اول را روی میز بگذارید.
- این کار را برای همه سکه ها انجام دهید.
تمرین 25: حرکت رساندن انگشتان به یکدیگر (Finger Opposition)
- آرنج دست آسیب دیده را خم کرده و آن را روی میز قراردهید.
- نوک انگشت شست و اشاره را بهم برسانید تا یک حلقه تشکیل شود.
- نوک دو انگشت را بهم فشار دهید و سپس آزاد کنید.
- این کار را با بقیه انگشتانتان هم در دو مرحله و در هر مرحله 10 بار تکرار کنید (2ست 10تایی).
سطح ساده و پایه ای ورزشهای تقویتی و کششی مخصوص دست
با سطح بندی تمرینات می شود متناسب با توانایی بیمار درمان را آغاز کرد. تمرینات زیر، از تمرینات ساده و پایه برای شروع بازگردانی عملکرد دست و بازوها هستند و می توانند نقطه آغاز ما باشند.
تمرین 26 : کشش داخلی دست (Inner Arm Stretch)
- مطابق شکل، کف دست ها را روی میز بگذارید.
- مچ دست را بچرخانید به طوری که انگشت ها در مقابل بدن قرار گیرد.
- درحالی که آرنج را صاف نگه داشته اید، تا جایی که احساس کشیدگی در قسمت داخلی دستتان کنید به آرامی بدنتان را به سمت عقب ببرید.
- اگر نیاز است می توانید برای حمایت دست سالم را به میز بگیرید و خود را محکم نگه دارید.
تمرین 27 : کشش مچ دست (Wrist and Hand Stretch)
- ساعد دست را روی میز قرار دهید به صورتی که دست ها از لبه میز مانند عکس آویزان باشد و کف آن رو به پایین قرار گیرد.
- در ابتدا، با دست سالم دست درگیر را بگیرید و به آرامی آن را به سمت پایین ببرید (تا جایی که در عضلات احساس کشش کنید).
- سپس آن را به سمت بالا حرکت داده و باز هم تحت کشش قرار دهید.
- هنگام انجام این حرکات، سعی کنید تا حد امکان دست آسیب دیده یا درگیر به سمت بالا و پایین حرکت کند و دست سالم فقط به آن کمک کند و تحت کشش قرارش دهد.
سطح متوسط تمرینات تقویتی و کششی دست بعد از سکته مغزی
هنگامی که توانستید تمرینات سطح ساده و پایه ای را به راحتی انجام دهید و انعطاف پذیری مچ و دستتان بهبود پیدا کرد، شما آماده پیشرفت به این مرحله از تمرینات و به دست آوردن دامنه کامل مفاصل هستید. تمرینات سطح متوسط زیر برای بازگردانی عملکرد دست اهمیت زیادی دارند.
تمرین 28 : کشش عضلات آرنج (Elbow Stretch)
تمرین کشش عضلات آرنج در بازگردانی دامنه کامل این مفصل تمرکز دارد.
- این تمرین را می توانید در وضعیت نشسته یا ایستاده انجام دهید.
- دستتان را در یک وضعیت راحت نگه دارید.
- سپس با دقت آرنج را خم و صاف کنید.
- اگر تواناییش را دارید می توانید این تمرین را با دمبل هم انجام دهید.
- این تمرین را در سه مرحله و در هر مرحله 10 بار انجام دهید (3ست 10تایی).
تمرین 29 : کشش و تقویت در وضعیت چهار دست و پا (Crawling Stretch)
- در وضعیت چهاردست و پا قرار بگیرید.
- درحالی که آرنج را صاف نگه داشته اید، به آرامی بدنتان را به سمت عقب بکشید تا احساس کشیدگی در دست هایتان ایجاد شود.
- وضعیت دستها را حفظ کنید و آن ها را تکان ندهید.
- این وضعیت را چند ثانیه حفظ کنید و سپس به حالت اول برگردید.
- این کار را در سه مرحله و در هر مرحله 10 بار انجام دهید (3ست 10تایی).
تمرین 30 : حرکات مچ دست (Wrist Motion)
- درحالی که روی صندلی نشسته اید یا ایستاده اید، آرنج ها را صاف کنید و مچ را به سمت بالا و پایین حرکت دهید (در یک دامنه کامل حرکتی).
- این کار را در سه مرحله و در هر مرحله 10 بار انجام دهید تا دامنه حرکتی مچ بهبود پیدا کند (3ست 10تایی).
سطح پیشرفته تمرینات تقویتی و کششی بازو بعد از سکته مغزی
همانطور که گفتیم، آسیب عضلانی که بعد از سکته ایجاد می شود، اغلب به دلیل ضعف عضلانی در نتیجه عدم استفاده از عضلات و بی حرکتی است. به همین دلیل است که انجام تمرین در منزل اهمیت ویژهای دارد. هنگامی که دامنه حرکتی بازو و دستتان بیشتر شد، شما آماده هستید تا به سطح پیشرفته تمرینات که بیشتر بر بازیابی قدرت عضلات تمرکز دارد، برسید.
تمرین 31 : تمرین تقویتی آرنج با وزنه (Elbow Weight Training)
- در وضعیت نشسته یا ایستاده، یک وزنه یا دمبل کوچک را در دستتان نگه دارید.
- به آرامی آرنج را تا جایی که می توانید تحمل کنید، خم و صاف کنید.
- در طول زمان، تعداد تکرار این تمرین را بیشتر کنید تا قدرت عضلات دست بهبود پیدا کند.
- این کار را در سه مرحله و در هر مرحله 10 بار انجام دهید (3ست 10تایی).
تمرین 32 : حرکات دست کنار دیوار (Finger Walk)
- روبروی یک دیوار یا در بایستید.
- به آرامی نوک انگشتانتان را روی سطح آن قرار دهید و آن ها را به سمت بالا ببرید و درنهایت به سمت پایین برگردانید ( نوک انگشتان در طول حرکت بالا و پایین رفتن باید با دیوار در تماس باشد)
- این کار را در سه مرحله و در هر مرحله 10 بار انجام دهید (3ست 10تایی).
تمرین 33 : شنای نشسته (Seated Pushup)
- روی زمین بنشینید، زانوهایتان را خم کنید و کف پا را روی زمین قراردهید.
- درحالی که آرنج را صاف نگه داشته اید، وزنتان را روی دستتان اندازید و لگن را به آرامی از زمین بلند کنید .
- این کار را در سه مرحله و در هر مرحله 10 بار انجام دهید (3ست 10تایی)
- وقتی که قوی تر شدید می توانید تعداد تکرار این تمرین را افزایش دهید.
تمرینات سطح پایه و ساده شانه بعد از سکته مغزی
برای اینکه باز هم عضله بتواند عملکرد مناسب را داشته باشه باید مجدد عضله را فعال و منقبض کنیم. تمرینات زیر برای کمک به این امر طراحی شده اند و برای کسانی که هنوز در حرکت دادن شانه ها بعد از سکته مغزی مشکل دارند، بسیار مفید است.
نکته مهم: اگه بخشی از عملکرد یک سمت از بدنتان را از دست داده اید یا به طور کامل نیمی از بدنتان فلج شده، هنوز یک ابزار قوی در دسترس شما وجود دارد و آن نیمه سالم بدنتان است.
تمرین 34 : تمرین سطح ساده حوله (Towel Slide)
- یک حوله بردارید و در مقابلتان روی میز بگذارید.
- خودتان پشت میز بایستید یا بنشینید.
- ابتدا دست سمت درگیر را روی حوله قرار دهید و بعد دست سالم را روی دست درگیرتان بگذارید.
- با دست سالم کمی فشار به دست زیرین وارد کنید تا دست ها با هم حرکت کنند و بعد حوله را با فشار دست سالم به سمت جلو بلغزانید (از خود دور کنید ).
- سپس دوباره دست ها را به سمت عقب و جای اولیه برگردانید.
- اگر در قسمت های بالایی تنه احساس راحتی دارید سعی کنید که حوله را هرچه بیشتر به جلو ببرید. چون اینکار باعث به وجود آمدن هرچه بیشتر دامنه حرکتی شانه می شود.
تمرین 35 : تمرین بالا بردن شانه (Shoulder Shrug)
- جلوی یک آینه بنشینید یا بایستید به طوری که کل قسمتهای بالایی بدنتان را به طور واضح ببینید.
- سپس شانه سمت درگیر را بالا بیاورید. مانند حالتی که انگار جواب سوالی را نمی دانید و می خواهید آن را با شانه هایتان نشان دهید!
- سپس شانه هایتان را به عقب و پایین ببرید. اینکار به هم سطح شدن بهتر شانه ها کمک می کند.
- این تمرین را چندین بار در روز انجام دهید .
تمرینات سطح متوسط شانه پس از سکته مغزی
این تمرینات برای زمانیه که شما با تمرینات اولیه حرکت و کنترل حداقلی در شانه بدست آوردین. اگه نتونستین تمرینات زیر را انجام دهید باید همچنان تمرینات اولیه را ادامه دهید ولی فراموش نکنید که هربار کمی برای انجام تمرینات سطح متوسط هم تلاش کنید .
تمرین 36 : تمرین سطح متوسط حوله (Towel Slide)
این تمرین بسیار شبیه تمرین با حوله سطح ساده هست. اما با حرکت و کشش شانه در جهات مختلف دامنه وسیع تری را درگیر می کند. در ابتدا مانند تمرین ساده حوله عمل کنید با این تفاوت که:
- باز هم با استفاده از فشار دست سالم حوله را به جلو بلغزانید. اما این بار فورا به عقب برنگردید و بجای بردن دست ها به سمت عقب، دستها را به طرفین (چپ و راست) حرکت دهید و بلغزانید.
- در نهایت بعد از اینکه مدتی این تمرین را انجام دادید می توانید آن را به صورت چرخشی ساعت گرد یا پادساعتگرد (در جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه های ساعت) ارتقاء دهید.
تمرین 37 : تمرین چرخش خارجی شانه با عصا (External Rotation With Cane)
در این تمرین به یک عصا یا چتر یا چیزی شبیه به اینها نیاز دارید.
- عصا را با دو دست در جلوی بدن خود نگه دارید.
- عصا را طوری بگیرید که شانه 90 درجه خم باشد.
- سپس بدون اینکه شانه را به بالا یا پایین حرکت دهید، عصا را به طور مکرر به دو طرف (راست و چپ) حرکت دهید.
- در این تمرین، دست سالم عصا را حرکت می دهد و به حرکت کردن دست درگیر کمک می کند.
- این حرکت را چندین مرتبه تا جایی که خسته نشده اید و اذیت نیستید، انجام دهید.
تمرینات پیشرفته شانه بیمار سکته مغزی
در نهایت به سراغ تمرینات پیشرفته شانه مخصوص بیمار سکته مغزی می رویم. این سطح از تمرینات برای کسانی است که می توانند جسمی را در دستهایشان بگیرند و شانه هایشان را حرکت دهند. حتی کسانی که هنوز دامنه حرکتی کامل ندارند ولی قدرت کافی برای گرفتن اشیاء و حرکت دادنش را در جهات مختلف دارند، نمی توانند این تمرینات را انجام دهند.
برای انجام این تمرینات شما نیاز به حداقل 5 تا 6 فنجان کاغذی یا پلاستیکی دارید.
تمرین 38 : عبور دادن لیوان از پشت سر (Behind-The-Neck Cup Pass)
- روی صندلی و میزی بنشینید. قبل از شروع تمرین، دقت کنید که حین تمرین نباید به لیوان ها نگاه کنید و فقط باید روبروی خود را ببینید (مثلا به یک تابلو یا نقطه ای در جلو یا حتی به صورت خودتان در آینه نگاه کنید).
- لیوان اول را از روی میز بردارید و به پشت سرتان ببرید و سعی کنید درحالیکه که همچنان به جلو نگاه می کنید با دست دیگر لیوان را از پشت بگیرید و روی میز بگذارید.
- این کار را با هر 6 لیوان انجام دهید.
تمرین 39 : عبور دادن لیوان از پشت کمر (Behind-The-Waist Cup Pass)
مانند تمرین قبل عمل کنید با این تفاوت که:
- لیوان ها را به جای بردن پشت گردن، باید از پشت کمر رد کنید.
- ابتدا لیوان اول را از روی میز بردارید و به پشت کمر خود ببرید و سعی کنید درحالیکه که همچنان به جلو نگاه می کنید با دست دیگر لیوان را از پشت کمر (بالای خط کمری شلوار) بگیرید و روی میز بگذارید.
- این کار را برای همه لیوان ها تکرار کنید.
تمرینات تقویتی ساده برای تنه بیمار سکته مغزی
سکته مغزی می تواند باعث آسیب های جبران ناپذیر عصبی شود. بنابراین بازیابی فعالیت صحیح مغز هم به اندازه بازگردانی عملکردهای عضلانی فرد اهمیت دارد. برای بازیابی عملکرد عضلات تنه، لازم است که این عضلات را فعال نگهداریم تا ارتباط بین آنها و مغز(که برای بهبودی بعد از سکته لازم است) دوباره بدست آید.
برای شروع تمرینات تنه از تمرینات ساده زیر شروع می کنیم.
تمرین 40: تمرین کگل، انقباضات کف لگن (Pelvic Floor Contraction)
به تمریناتی که باعث انقباض عضلات کف لگن می شوند، تمرینات کِگِل (Kegel) هم گفته می شود. این تمرینات به تقویت عضلات کف لگن، که به نوعی تکیهگاه فضای شکمی هستند، کمک می کند.
- در ابتدا باید تصور کنید که می خواهید جلوی ادرار خود را بگیرید.
- سپس تا 3 بشمارید و این فشار و انقباض را نگهدارید و بعد خود را رها کنید.
- دوباره اینکار را تکرار کنید.
- به تدریج مدت زمان تحمل فشار را تا 10ثانیه افزایش دهید.
- ابتدا با 5 ست 5 شماره ای انجام دهید.
- در هفته های بعدی 3 ست 10 شماره انجام دهید.
تمرین 41: چرخش لگن، غلتاندن زانو (Knee Rolling)
- به پشت بخوابید و دست ها را کنار بدن خود بگذارید.
- زانوها را خم کنید تا کف پاها روی زمین قرار گیرد.
- سپس زانوهای خود را مطابق شکل به سمت چپ و راست حرکت دهید و بچرخانید.
- این حرکت را باید به آرامی انجام دهید تا به کمر خود آسیب نزنید.
- می توانید ابتدا هر طرف را 3 ست 10 تایی انجام دهید. یا اینکه 20 شماره انجام دهید و استراحت 30 ثاتیه ای کنید و دوباره 20 شماره انجام دهید و دوباره استراحت 30 ثانیه ای کنید و ست سوم هم 20 شماره انجام دهید.
تمرین 42: تمرین رها کردن یک پا از پهلو (single leg drop-out)
- روی زمین دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید.
- کف پاها و دست ها را روی زمین بگذارید.
- برای ثابت نگهداشتن پاهای خود می توانید از دست هایتان کمک بگیرید.
- نفس عمیق بکشید و بعد یکی از زانوهایتان را بدون اینکه لگن بالا رود، از پهلو به سمت پایین (زمین) ببرید. ( دقت کنید که زانوهایتان همچنان خم بماند.)
- سپس نفس خود را بیرون دهید و زانوهایتان را سر جای اولش برگردانید.
- برای هر سمت بدن 3 ست 10 تایی تمرین را تکرار کنید.
تمرینات سطح متوسط عضلات تنه بیمار سکته مغزی
وقتی که قدرت عضلات تنه کمی بهتر شد، می توانید تمرینات را پیشرفت دهید. تمریناتی که در ادامه می بینید کمی پیشرفته تر هستند و تعداد عضلات بیشتری را درگیر می کنند. زمانی که در انجام تمرینات قبلی مهارت پیدا کردید می توانید از این تمرینات استفاده کنید.
تمرین 43: تمرین پل زدن تک پا (Single Leg Bridging)
- روی تشک ورزشی دراز بکشید و یک پا را با زانوی خم روی زمین قرار دهید.
- پای دیگر را مطابق شکل روی توپ ورزشی قرار دهید.
- از عضلات تنه استفاده کنید و به آرامی باسن و لگن را از زمین جدا کنید و بالا ببرید.
- سپس خیلی آرام لگن را پایین آورید.
تمرین 44: تمرین دور کردن پاها از پهلو یا تمرین صدفی به پهلو خوابیده (Side Lying Clams)
- به پهلو بخوابید و زانوهای خود را خم کنید؛ بطوریکه یک زانو، روی زانوی دیگه قرار گرفته و مچ پاها کنار هم قرار بگیرد.
- مطابق شکل، زانوی بالاتر را از زانوی زیرین فاصله دهید و به سمت سقف ببرید و این حالت را 10 ثانیه حفظ کنید.
- سپس به آرامی زانو را پایین آورید.
- این تمرین را 5 الی 10 بار برای هر سمت بدن انجام دهید.
- نکته مهم: دقت کنید که لگن حین انجام حرکت نباید به سمت عقب برود.
تمرین 45: چهار دست و پا، زانوزدن چهار نقطهای (Four-point kneeling)
- روی زمین در وضعیت زانوزده قرار بگیرید؛ طوریکه کف دست ها روی زمین قرار بگیرد.
- عضلات کف لگن را منقبض کنید (مانند تمرین نگهداشتن ادرار) و در همین حین یک دست و پای مخالف (مثلا دست راست و پای چپ) را از زمین بلند کنید.
- چندثانیه این وضعیت را نگهدارید و بعد به حالت اولیه برگردید.
- سپس این تمرین را با دست و پای دیگری انجام دهید.
- این تمرین را در دو یا سه ست 10تایی (در2 یا 3 مرحله و در هر مرحله 10 بار) انجام دهید.
تمرینات سطح پیشرفته تنه بیمار سکته مغزی
زمانیکه قدرت عضلات تنه بهبود پیدا کرد، می توانید شدت تمرینات را بیشتر کنید. تمریناتی که در ادامه می بینید حالت پیشرفته تر تمرینات سطح متوسط هستند. از این تمرینات می توانید برای نزدیکتر کردن عملکرد بدن به سطح طبیعی و نرمال خود استفاده کنید.
تمرین 46: پل زدن جفت پا با دستها بالای سر (Bridging With Arms above Head)
- روی تشک ورزشی دراز بکشید در حالیکه شانه ها و کمرتان روی زمین قرار دارد.
- پاهایتان را روی توپ ورزشی بگذارید.
- دستهایتان را مطابق شکل بالای سر ببرید.
- سپس از عضلات تنه استفاده کنید و لگن را از زمین جدا کنید.
- لگن را تا جایی بالا ببرید که بدنتان از شانه تا پاشنه در یک خط صاف قرار بگیرد. بعد به آرامی لگن را پایین آورید.
- تمرین را 10 الی 15 بار انجام دهید.
تمرین 47: تمرین پادوچرخه زدن دوطرفه (Bilateral Leg Cycling)
- روی زمین به پشت بخوابید و پاهای خود را از زمین فاصله داده و بالا آورید.
- برای اینکه به کمر فشار کمتری وارد شود پاها را تا جایی بالا آورید که خط لگن و زانو در یک راستای عمودی قرار گیرد و وزن پاها روی لگن افتد و احساس کنید فشار کمتری به کمر می آید.
- پاها را در وضعیت دوچرخه زدن قرار دهید.
- تصور کنید در هوا دارید دوچرخه سواری می کنید و پدال می زنید.
- این تمرین را 3 ست 20 ثانیه ای و در مراحل پیشرفته تر 5 ست 20 ثانیه ای تا 30 ثانیه ای انجام دهید.
تمرین 48: تمرین سوپرمن (Superman Pose)
- روی زمین به شکم بخوابید و پاها و دستها را از زمین فاصله دهید و بالا آورید. (مطابق شکل)
- دقت کنید که دست ها و پاهایتان خم نباشد و صاف نگه دارید.
- این وضعیت را 2 الی 5 ثانیه حفظ کنید.
- 10 بار این تمرین را تکرار کنید.
- برای اینکه به مهره های گردن فشار نیاید سعی کنید پیشانی رو به زمین باشد یا گردن سمت چپ یا راست چرخیده باشد اما به هیچ وجه به روبرو نگاه نکنید.
نکته مهم: برای حرکت مجدد و استفاده از اندام ها مغز نیاز به یادگیری حرکت و تمرین درمانی و توانبخشی دارد. توانبخشی باعث می شود نقشه های عصبی دوباره در مغز ایجاد شود.
برای مطالعه اهمیت توانبخشی سالمندان در افراد مسن این مقاله را از دست ندهید.
اگر شما یا نزدیکانتان به سکته مغزی مبتلا هستند، حتما انجام تمرین ورزشی دست را جدی بگیرند. در کلینیک توانبخشی هوشمند روبات های تخصصی دست برای بیمار سکته مغزی وجود دارد. روبات پابلو و روبات آمادئو که بطور ویژه روی حرکات ظریف و توانبخشی انگشتان دست و مچ دست کار می کنند. همچنین روبات دیئگو هم بطور اختصاصی توانبخشی شانه و ساعد را انجام می دهد. که از بهترین شیوه های توانبخشی هوشمند است.
توانبخشی بیمار سکته مغزی در منزل صحیح است؟
هر چقدر مشارکت در برنامههای توانبخشی بیشتر باشد، بهبودی بیشتر و سریعتر خواهد بود. به همین دلیل تمرین روزانه و منظم در خانه اهمیت زیادی دارد. تا حس، قدرت، تعادل و حرکت فرد بهبود پیدا کند و اعتماد به نفس و امیدش بیشتر شود.
اما لازم است بیمار بعد از سکته مغزی با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشاوره تخصصی داشته باشد. بعد از تجویز روند درمانی، تحت حمایت و نظارت متخصصین توانبخشی برنامه تمرین درمانی صحیح با بیمار و همراه بیمار تنظیم شود. در ادامه تمرینات بیشتر در منزل انجام شود.
تمرینات درمانی توانبخشی در منزل ممکن است شامل تمرین روی صندلی یا تمرین ایستادن باشد. یا تمرین روی تخت خواب، مانند بلند کردن باسن و حرکت دادن پا باشد. اصول کلی این است که تمرینات باید برای هر فرد به طور جداگانه طراحی و تنظیم شوند. به طور منظم پیشرفت داده شوند تا برای فرد ایمن و موثر باشند.
تمرینات مبنی بر تناسب اندام مثل دوچرخه سواری، پیاده روی و شنا هم مهم هستند. زیرا به گردش بهتر خون کمک کرده و سلامت سیستم قلبی تنفسی را حفظ می کند. البته میزان و سطح تمرین را متخصص توانبخشی بعد از ویزیت بیمار و انجام تستهای بالینی تعیین می کند.
منبع تمرینات انگشت دست با کمک سایت سیبو جمع آوری شده است.
نکته مهم: در روزهای آتی تمرینات تقویتی تنه، تعادلی، اندام تحتانی، پاها، لگن و راه رفتن بیماران بعد از سکته مغزی اضافه می شود. ما را دنبال کنید.
[sc name=”ContatcTest”][/sc]
تجزیه و تحلیل 19 مطالعه نشان داده که بیماران سکته مغزی که یک برنامه تمرین هوازی گروهی مشابه برنامه های بازتوانی بیماران قلبی – عروقی را به طور گسترده انجام دادند، استقامت و قدرت راه رفتن خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیدند. این تحلیل در مجله انجمن قلب آمریکا منتشر شده است.
علاوه بر فواید جسمانی، مشخص شده است که ورزش هوازی باعث بهبود شناختی و توانایی ذهنی در بازماندگان سکته مغزی می شود. در مطالعات اخیر، محققان دریافتند که تمرینات بدنی ناتوانی های شناختی را در بازماندگان سکته مغزی به میزان قابل توجهی بهبود می بخشد.
به گفته مک دانل محقق حوزه پزشکی، انجام روتین ورزش هوازی باعث بهبود عملکرد قلبی – عروقی بدن می شود که مستقیما از بروز سکته مغزی جلوگیری می کند. همچنین با بهبود فشار خون بالا و جلوگیری از چاقی بطور غیرمستقیم از سکته مغزی دوم پیشگیری می کند.
تمرینات انعطاف پذیری می تواند مشکلات اسپاستیسیتی عضلات را برطرف کند. عملکرد حرکتی و دامنه حرکتی را بهبود بخشد و از انقباض های نامطلوب جلوگیری کند. تمرینات کششی همچنین می تواند از انقباضات شدید مفصلی، ریجیدیتی و کوتاه شدن ماهیچه ها جلوگیری کند و بهبود کلی عملکردی و فانکشنال را پس از سکته مغزی بهبود بخشد.
به بیماران بعد از سکته مغزی توصیه می شود که 20 تا 60 دقیقه ورزش هوازی مانند پیاده روی سه تا هفت روز در هفته انجام دهند. این تمرین را می توان در فواصل 10 دقیقه ای انجام داد و هدف حداقل 20 دقیقه در روز باشد.
برخی از تمرینات برای توانبخشی سکته مغزی در خانه:
- چرخش مچ دست
- کشش مچ و دست
- تقویت باز کننده های شانه (ابداکتورها)
- هول دادن حوله روی میز
- خم شدن تنه
- چرخش زانو
- باز کردن مفصل ران
- ایستادن روی نوک پا (پنجه ها)
شش تا از بهترین ورزش های تقویت کننده مغز برای بهبود سکته مغزی:
- انجام بازی های رومیزی مثل شطرنج، منچ، تخته نرد، دومینو، جینگا
- حل کردن پازل
- جدول حل کردن
- آشپزی
- نقاشی
- گوش دادن به موسیقی
درمان توانبخشی به طور معمول در آی سی یو (ICU) بیمارستان در بخش مراقبت های ویژه پس از تثبیت وضعیت بیمار شروع می شود. اغلب در 48 ساعت پس از سکته مغزی اولین گامهای توانبخشی شامل تشویق بیمار به تحرک مستقلانه برای غلبه بر فلج یا ضعف است.
اولین دقایق و ساعات پس از ظهور اولین علائم سکته با ارزش است. دریافت مراقبت مناسب در اسرع وقت بسیار مهم است.
این تمرینات ساده را برای بازیابی عملکرد عضلات و بهبود توانایی خود در انجام فعالیت های روزانه انجام دهید.
- اسکوات کردن در رختخواب
- پل زدن روی تخت
- حرکت از یک قسمت تخت به قسمت دیگر تخت
- ایستادن از لبه تخت
- چمباتمه زدن
- بلند کردن فنجان و بطری آب و وزنه های کوچک نیم کیلویی تا یک کیلویی
- تمرینات ساده دوسر بازو
- پیاده روی
تشکر بابت مطالب مفید و امیدوارانه. موفق باشید.
سلامت باشید دوست عزیز