با بالا رفتن سن اهمیت توانبخشی سالمندان و کاردرمانی سالمندان بیشتر نمود پیدا می کند. با پیری در تمام سیستم های بدن نیز تغییراتی رخ می دهد از جمله کاهش قدرت عضلات، ضعف تعادل یا بینایی، افزایش وزن، کاهش هماهنگی، درد مفاصل، کاهش ادراک و توانایی واکنش سریع به محرک. عمدتا افراد به خوبی با این موارد کنار می آیند زیرا تغییرات آهسته هستند و فرد خود را سازگار می کند، اما اگر تغییرات سریع باشد یا چندین چالش به طور همزمان پیش آید، این امر می تواند بر استقلال و تحرک فرد تأثیر منفی بگذارد. در مقاله توانبخشی هوشمند چیست می توانید انواع خدمات توانبخشی رباتیک کلینیک ما را مشاهده نمایید.
بیماریهایی مانند فشار خون بالا، بیماریهای قلبی عروقی، بیماریهای مزمن ریوی، آرتریت، پوکی استخوان، دیابت و اختلالات عصبی نیز می توانند تأثیر مهمی بر توانایی فرد برای داشتن استقلال شخصی در خانه و محیط اطراف داشته باشند. ممکن است بالا رفتن از راه پله، راه رفتن در مسافت های طولانی و یا حتی یک خرید ساده تا سر کوچه برای فرد دشوار باشد.
با این حال، لازم نیست این تغییرات به عنوان بخشی اجتناب ناپذیر از پیری پذیرفته شود. شما می توانید کارهای زیادی انجام دهید تا از افت توانایی هایتان جلوگیری کنید و تاثیر منفی که بر توانایی ها و زندگی تان می گذارد را محدود کنید.
نکته مهم: سالمندی و کاهش توانایی های حرکتی و ذهنی اجتناب ناپذیر است اما با توانبخشی منظم می توانید استقلال خود را حفظ کنید و مانع تاثیر منفی سالمندی در کیفیت زندگی خود شوید
توانبخشی افراد مسن چگونه است؟
توانبخشی سالمندان یا افراد مسن حفظ و بهبود سلامت عمومی و توانایی افراد مسن است. فیزیوتراپیست یا کاردرمان با بیماران مسن کار می کند تا به ارتقاء سطح کیفیت و لذت زندگی بیماران کمک کند. آنها یک ارزیابی عملکردی کامل انجام می دهند و با بیمار و خانواده بیمار برای تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت واقع بینانه همکاری می کنند.
فیزیوتراپیست ها و کاردمان های سالمندان معمولاً طیف وسیعی از روش های درمانی را با هدف جلوگیری از بدتر شدن یا بازگرداندن سطح عملکرد و فعالیت و همچنین شاد نگه داشتن سالمندان و داشتن استقلال و فعالیت های آزادانه انجام می دهند.
فیزیوتراپیست و کاردرمان برای توانبخشی سالمندان چه می کنند؟
توانبخشی برای افراد مسن یک چالش است که شاید بتوان به این صورت توضیح داد: “کار با افراد مسن مجموعه ای از چالش ها را در بر می گیرد. کاردرمان یا درمانگر می تواند آنها را یک به یک با برنامه ریزی و تمرین و همکاری فرد مسن و اطرافیان و خانواده اش برطرف یا کم رنگ تر کند. شدت و نوع بیماری بسیار متفاوت است.
بیماری های اسکلتی عضلانی، عصبی و مشکلات قلبی عروقی ممکن است همه در یک بیمار وجود داشته باشند. تفاوت در نوع بیماری، الگوی منحصر به فرد پیری در هر فرد و پاسخ های متفاوتی که افراد مسن ممکن است در مقابله با بیماری و درمان نشان دهند، همگی از پیچیدگی ها و اهمیت توانبخشی و فیزیوتراپی سالمندان است .
یک فیزیوتراپیست و کاردرمان که با افراد مسن کار می کند باید در ملاحظات مربوط به بیماری های های تنفسی، ارتوپدی، عصبی و حتی روانشناسی و جنبه های اجتماعی زندگی سالمندان مهارت داشته باشد. بنابراین درمانگر متخصص در توانبخشی سالمند باید دانش و آگاهی کامل در حوزه ارتوپدی، روانشناسی، بیماری هایی قلبی-عروقی، عصبی – عضلانی و حتی جنبه های اجتماعی زندگی سالمند در جامعه را داشته باشد.
مراحل توانبخشی سالمند:
- طبیعت توانبخشی سالمندان با ارزیابی شرایط فیزیکی بیمار و محیط زندگی او در ارتباط است.
- انجام امور روزانه زندگی نقطه شروع مهمی برای درمان سالمند است.
- مداخله باید شامل ارزیابی توانایی ها و مشکلات فرد در انجام حرکات کاربردی و فانکشنال باشد. مانند انتقال و جابجایی و اصطلاحا ترنسفر کردن از صندلی به تخت، از تخت به صندلی، از صندلی به ماشین، از ماشین به صندلی، نشستن روی توالت فرنگی، حمام کردن و غیره است.
- در برنامه ریزی برای روند توانبخشی سالمندان سابقه پزشکی بیمار باید مورد توجه قرار گیرد.
توانبخشی سالمندان چه مزایایی دارد؟
شرکت در برنامه توانبخشی سالمندان می تواند مزایای متعددی را برای بیمار به همراه داشته باشد. کاردرمان یک برنامه درمانی شخصی طراحی می کند تا به بیمار در دستیابی به نتایج زیر کمک کند:- استقلال خود را به دست آورد
- ایمنی خود را به حداکثر برساند
- کاهش خطر سقوط و زمین خوردن
- بازگرداندن اعتماد به نفس بیمار
- بهبود کیفیت زندگی بیمار
- به بیمار در انجام فعالیتهای روزمره کمک می کند
- بهبود حرکتی داخل و خارج از منزل
- حفظ قدرت عضلانی بیمار
- تعادل و آموزش مجدد راه رفتن
چه کسانی از توانبخشی سالمندان سود خواهند برد؟
فیزیوتراپی برای توانبخشی سالمندان می تواند بسیار مفید باشد. معمولا زمین خوردن سالمند یا تصادف و سانحه رانندگی از عواملی هستند که فرد به توانبخشی و فیزیوتراپی نیازمند می شود. کاردرمانگرها معمولاً با افراد مسنی کار می کنند که دارای موارد زیر هستند:- اخیراً تحرک آنها بدتر شده است
- اخیراً از بیمارستان ترخیص شده اند
- سقوط کرده یا زمین خورده اند و احتمال زمین خوردشان بالا است
- اخیراً تصادف کرده اند
- دردی که آنها را محدود می کند
- به تازگی عمل شده اند
- علاقه به بهبود استقلال و توانایی های عملکردی دارند
- دچار ریجیدیتی و سفتی عضلات یا حرکت چرخ دنده ای شده اند
کاردرمان چه درمان ها و توانبخشی را می تواند برای سالمندان انجام دهد؟
مهمترین کاری که یک کاردرمان می تواند در اختیار افراد مسن قرار دهد، ارزیابی واضح و دقیق مشکلات جسمی است که فرد از آن رنج می برد. سپس می تواند توضیحی درباره وضعیت ارائه دهد و یک برنامه درمانی فردی تنظیم کند.اکثر برنامه های درمانی شامل تغییر نحوه انجام کار و دادن یک روتین و برنامه تمرینی بطور منظم است. بهبود تعادل، قدرت و تحرک و استقلال اغلب اهداف اصلی هستند. اگر فرد از درد رنج می برد، ممکن است با تمرین، ماساژ، درمان های سرمادرمانی یا گرمادرمانی، دستگاه های TENS، آب درمانی در استخر و مشاوره روانشناسی، مشکلات سالمند حل شود. سالمندان عزیز می توانند در کلینیک توانبخشی هوشمند انواع توانبخشی رباتیک را دریافت کنند، در رباتهای توانبخشی هوشمند شما گوشه ای از خدمات و امکانات ما را مشاهده می فرمایید.
درمان های ورزشی و توانبخشی افراد مسن شامل تمرینات زیر می شوند:
- انعطاف پذیری
- تمرینات تقویتی
- تمرینات تسکین درد
- تمرینات استقامتی
- فعالیت های کاربردی و فانکشنال مانند تمرین از پله بالا رفتن، بلند شدن از صندلی و بلند شدن از روی زمین
- تمرینات راه رفتن و استفاده ایمن از وسایل کمک راه رفتن مانند واکر، عصا یا چارچوب توصیه
توانبخشی سالمندان بیمار سکته مغزی
سکته مغزی چهارمین علت بزرگ مرگ و مهمترین علت ناتوانی است. فیزیوتراپیست و کاردرمان های حوزه نورولوژی تحت آموزش پیشرفته برای ارزیابی، درمان و مدیریت بیماران سکته مغزی سالمند قرار می گیرند. آنها می توانند در موارد زیر کمک کنند:- ضعف یا فلج (همی پلژی) عضلات یک طرف بدن؛ که ممکن است توانایی هدایت حرکات به راحتی از بین برود
- اسپاسم؛ اسپاسم مداوم در عضلات که ممکن است با حرکت طبیعی تداخل داشته باشد
- از دست دادن حواس یا وجود احساسات غیر معمول
- از دست دادن رفلکس های وضعیتی و تعادلی؛ ممکن است به معنای داشتن مشکل در حفظ حالت نشسته یا ایستاده ایمن باشد و توانایی راه رفتن سالمند را محدود کند
- آرتروز و مفاصل آسیب دیده؛ ممکن است در اثر استفاده زیاد و بیش تمرینی مفاصل سفت و دردناک شوند
- ضعف عضلات سینه ای و نیاز به توانبخشی تنفسی
برای مطالعه بیشتر حوزه توانبخشی بیمار سکته مغزی مقاله تاثیر تمرینات ورزشی بعد از سکته مغزی را از دست ندهید.
توانبخشی سالمندان در بیمارستان و بعد از عمل
موارد بسیاری وجود دارد که سالمند بدلیل شکستگی یا عفونت و سرماخوردگی در بیمارستان بستری می شود و بدلیل طولانی شدن دوره درمان و جراحی و استفاده از داروهای آرام بخش، دچار ضعف عضلانی و سرگیجه و عدم تعادل می شود. در این موارد گاها به دلیل ضعف عضلات سینه ای و بی تحرکی، سختی در تنفس و تنگی نفس و کاهش حجم ریوی رخ می دهد.
پزشکان توصیه می کنند که بیماران در زمان بستری در بیمارستان و یا ترخیص از بیمارستان حتما تحت نظارت و برنامه درمانی مشخص کاردرمانی حداقل روزانه 45 دقیقه تمرین توانبخشی تنفسی داشته باشند. این برنامه شامل تمرینات هوازی سبک، کششی، قدرتی با استفاده از کش و وزنه های سبک، دستگاه اسپیرومتری و مواردی مشابه آن است که بسته به نوع و شدت بیماری سالمند طبق نظر کاردرمان متفاوت است.
فیزیوتراپی و توانبخشی سالمند در منزل
هوم ویزیت (Home visit) یا ویزیت های کاردرمانی و توانبخشی سالمند در منزل، به بیمار این امکان را می دهد تا به راحتی به خدمات کاردرمانی دسترسی داشته باشد. برای کسانی که مشکل راه رفتن دارند یا افرادی که با جابجایی و حمل و نقل دست و پنجه نرم می کنند، مفید باشد. درمانگر تمام تجهیزات توانبخشی و تشخیصی مورد نیاز را برای اطمینان از دریافت دقیق خدمات به بیمار فراهم می کند.شرایط مشترکی که تیم توانبخشی افراد مسن برای ویزیت خانگی پیشنهاد می کنند عبارتند از:
- توانبخشی اولیه بعد از عمل
- پیشگیری از سقوط و زمین خوردن
- تحرک ضعیف یا در حال کاهش
- هر کسی که خروج از خانه را برایش مشکل است
- توانبخشی ارتوپدی شکستگی لگن و شکستگی استخوان فمور
همچنین خدمات توانبخشی افراد مسن در خانه های سالمندان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ایجاد کلاس های تمرین گروهی
- ارزیابی مداوم بیماران
- تست استقلال سالمندان
- برنامه ریزی مراقبت از تحرک سالمندان
- ارزیابی خطر سقوط و زمین خوردن سالمند
- ارزیابی تحرک و کمک به پیاده روی و راه رفتن سالمند
- جلسات درمانی مشاوره روانی
مزایای توانبخشی و فیزیوتراپی در منزل
یکی دیگر از فواید توانبخشی در منزل این است که انجام درمان برای بیمار به آسانی امکان پذیر می شود. علاوه بر این، اعضای خانواده برای همراهی بیمار در جلسات درمانی نیازی به مرخصی از کار ندارند. بیماران خستگی ناشی از رفت و آمد به مراکز درمانی را تجربه نخواهند کرد. آنها می توانند انرژی خود را بر روی توانبخشی متمرکز کنند و انگیزه خود را برای ادامه کار حفظ کنند.
با توانبخشی در منزل بیمار همچنین با تمریناتی که باید خود به تنهایی انجام دهد بیشتر آشنا می شود. آنها برای انجام این تمرینات در بین جلسات درمانی آمادگی بیشتری خواهند داشت. این به بهبود نتایج کمک می کند. علاوه بر آن در هزینه های حمل و نقل صرفه جویی می شود که در شهرهای بزرگ مانند تهران نکته قابل توجهی می باشد. با استفاده از گزینه کاردرمانی در منزل افراد بیشتری قادر به ادامه جلسات توانبخشی و جلوگیری از بروز عوارض احتمالی سلامتی خواهند بود.
[sc name=”contatctest”][/sc]