بدترین عوارض بیماری پارکینسون + 5 مرحله اصلی
پارکینسون نورونهای عصبی را تخریب میکند (نورودژنراتیو) است که اغلب در سالمندی اتفاق میافتد. عوارض پارکینسون معمولا همراه با آهسته شدن حرکات فرد و حداقل یکی از دو علائم لرزش هنگام استراحت و یا چرخ دندهای شدن حرکات بروز میکند. دیگر ویژگیهای مرتبط با بیماری پارکینسون فقدان حس بویایی، اختلال بلع، اختلال خلق، ترشح بیش از حد بزاق دهان، یبوست، اختلال رفتاری در خواب REM میباشد.
از بین رفتن نورونهای دوپامینريژیک اصلیترین عاملی است که منجر به ایجاد علائم پارکینسون میشود. پارکینسون پس از آلزایمر رایجترین بیماری تخریب کننده نورونهای عصبی است. در مقاله توانبخشی رباتیک میتوانید با انواع توانبخشی مخصوص بیماران پارکینسون آشنا شوید.
آسیب شناسی پارکینسون چیست
در بیماری پارکینسون، سلولهای عصبی خاص (نورونها) در مغز به تدریج تجزیه میشوند یا میمیرند. بسیاری از علائم به دلیل از دست دادن نورونهایی است که یک پیام رسان شیمیایی در مغز شما به نام دوپامین تولید میکنند. هنگامی که سطح دوپامین کاهش می یابد، باعث فعالیت غیر طبیعی مغز میشود که منجر به اختلال در حرکت و سایر علائم بیماری پارکینسون میشود.
عوارض بیماری پارکینسون
- افسردگی
- دمانس یا زوال عقل: از علائم اولیه دمانس فراموش کردن نام افراد نزدیک به بیمار، فراموش کردن چیزها بیشتر از گذشته، چندین بار تکرار کردن عبارتهایی مشخص در طول یک مکالمه، تغییر حالات روحی و رفتار به صورت غیر منتظره و کاهش علاقه به فعالیتها و مشکل در تصمیمگیری است.
- اختلالات حنجرهای
- قوز و خمیده بودن پشت که منجر به مشکلات قلبی ریوی میشود.
عوارض مغزی بیماری پارکینسون
محققان همچنین خاطرنشان کردهاند که تغییرات زیادی در مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون رخ میدهد، اگرچه مشخص نیست که چرا این تغییرات رخ میدهد. این تغییرات عبارتند از:
1- حضور اجسام لوی (Lewy bodies): تودههایی از مواد خاص در سلولهای مغز که نشانگرهای میکروسکوپی بیماری پارکینسون هستند. این اجسام لویی نامیده میشوند و محققان معتقدند این اجسام لوی سرنخ مهمی برای علت بیماری پارکینسون دارند.
2- آلفا سینوکلئین (Alpha synuclein): در اجسام لوی یافت میشود. اگرچه مواد زیادی در اجسام لوی یافت میشود اما دانشمندان معتقدند که یکی از مهمترین آنها پروتئین طبیعی و گستردهای به نام آلفا سینوکلئین (a-synuclein) است. در تمام اجسام لوی به شکل انباشته یافت میشود که سلولها نمیتوانند تجزیه شوند. این موضوع در حال حاضر یک تمرکز مهم در میان محققان بیماری پارکینسون است.
5 مرحله بیماری پارکینسون چیست؟
5 مرحله بیماری پارکینسون به شرح زیر است:
مرحله 1) علائم در این مرحله خفیف است و با فعالیت های روزانه تداخلی ندارد.
علائم حرکتی (مانند لرزش، سفتی و برادیکینزی یا کندی حرکات) که فقط یک طرف بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. مشکلات خفیف در وضعیت قامت بدن و تعادل، مشکل خفیف در راه رفتن و تغییرات خفیف در حالات چهره.
مرحله 2) علائم در این مرحله بدتر میشود و فعالیتهای روزانه را دشوارتر میکند.
علائم حرکتی (مانند لرزش، سفتی و برادیکینزی) هر دو طرف بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. مشکل در راه رفتن، مشکل در حفظ تعادل، وضعیت بدنی ضعیف، کاهش حالات چهره.
مرحله 3) علائم در این مرحله (مرحله میانی) شدیدتر از مرحله دوم است. با این حال، فرد هنوز مستقل است.
علائم حرکتی از دست دادن تعادل و برادیکینزی (کندی حرکات) از علائم بارز این مرحله است. فعالیتهای روزانه مانند خوردن، حمام کردن و لباس پوشیدن به طور قابل توجهی مختل میشوند.
مرحله 4) زندگی مستقل در این مرحله به دلیل شدت بیماری دچار محدودیت میشود.
فعالیتهای روزانه مانند خوردن، حمام کردن، لباس پوشیدن، خوابیدن و راه رفتن تقریبا غیرممکن است. ممکن است فرد بتواند به تنهایی بایستد اما برای حرکت به کمک نیاز دارد. یک واکر ممکن است در حرکت بدون افتادن کمک کند.
مرحله 5) علائم در این مرحله به قدری شدید میشود که حتی ایستادن به تنهایی ممکن است غیرممکن باشد. فرد بستری میشود و برای جابجایی به ویلچر نیاز دارد. تمام فعالیتهای روزانه مختل میشوند و نیاز به یک مراقب شبانهروزی دارند.
علائم مرحله پنجم پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
هذیان و توهم (دیدن، احساس یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند)، از دست دادن بویایی، یبوست، ضعف استدلال و حافظه، کاهش وزن، اختلالات خواب و اختلالات بینایی.
علت بیماری پارکینسون
علت بیماری پارکینسون ناشناخته است، اما به نظر میرسد عوامل متعددی نقش دارند:
1- ژنها: محققان جهشهای ژنتیکی خاصی را شناسایی کردهاند که میتواند باعث بیماری پارکینسون شود. اما این موارد غیرشایع هستند، مگر در موارد نادری که بسیاری از اعضای خانواده تحت تأثیر بیماری پارکینسون قرار دارند. با این حال، به نظر میرسد که تغییرات ژنی خاص خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش میدهد. اما خطر نسبتاً کمی برای بیماری پارکینسون برای هر یک از این نشانگرهای ژنتیکی وجود دارد.
2- محرک های زیست محیطی: قرار گرفتن در معرض سموم خاص یا عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون بعدی را افزایش دهد، اما این خطر نسبتاً کم است.
عوامل زمینهساز بیماری پارکینسون
- استفاده از سموم کشاورزی آفت کشها، علف کشها و به طور کلی کشاورزی صنعتی
- اکسیداسیون و ایجاد رادیکالهای آزاد با تخریب هستههای تالامیک
- احتمال مبتلا شدن فردی که یکی از اعضای خانوادهاش دچار این بیماری شده بسیار بیشتر است. حتی زودتر از سایر افراد این بیماری در آنها بروز میکند. 5 تا 10 درصد بیماران زمینه ژنتیکی داشتهاند.
شیوع بیماری پارکینسون
پارکینسون اغلب پس از 50 سالگی در فرد بروز میکند و یکی از رایجترین اختلالات مغز و اعصاب در دوران کهنسالی است. این بیماری از هر 1000 نفر یک تا دو نفر را مبتلا میکند. در مردان شایعتر از زنان است و در حال حاضر 7 تا 10 میلیون مردم جهان از بیماری پارکینسون رنج میبرند. لازم به ذکر است که میزان شیوع و بروز بیماری با افزایش سن بیشتر میشود. به طوری که در جمعیت افراد بالای 60 سال در هر صد نفر یک نفر مبتلا میشود.
علائم بیماری پارکینسون
با توجه به اینکه تست تشخیصی خاصی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، تشخیص بر اساس علائم بالینی و تاریخچه فرد انجام میشود. بنابراین دانستن علائم بیماری کمک زیادی به تشخیص درست میکند.
هایپوکینزی پارکینسون یا کاهش حرکت
برادیکینزی (کاهش و کندی حرکت) به طور مشخص در فعالیتهای فرد مبتلا به پارکینسون دیده میشود. به طوری که حرکات صورت و حرکت دست هنگام راه رفتن کاهش مییابد. برادی کینزی بر صحبت کردن فرد نیز تاثیر گذاشته و باعث میشود فرد با تون یکسان، بدون فراز و فرود و با صدایی ملایم و آهسته صحبت کند. همچنین میتواند منجر به میکروگرافی (ریز نوشتن) در دستخط فرد شود. این بیماران در شروع حرکات مانند بلند شدن از تخت یا حتی انداختن یک پا روی دیگری مشکل دارند.
ریجیدیتی (Rigidity) یا چرخدندهای شدن حرکات در پارکینسون
مبتلایان پارکینسون در مقابل حرکات پسیو مقاومت دارند و حرکت به صورت چرخ دندهای انجام میشود. استرس و اضطراب باعث افزایش تون عضلات و ریجیدیتی حرکت میشود. مشکلاتی که ریجیدیتی به دنبال دارد، اختلال تنفس، افزایش مصرف انرژی و در نتیجه خستگی مفرط میباشد.
برای مطالعه بیشتر درباره این عارضه مقاله ریجیدیتی چیست را از دست ندهید.
ترمور یا لرزش دست در پارکینسون
از شایعترین علایم پارکینسون شروع لرزش در دست و انگشتان است که از مرحله یک بیماری خود را نشان میدهد. معمولا در یک طرف بدن شروع میشود و با پیشرفت بیماری هم لرزش بیشتر میشود و هم در دو طرف بدن مشاهده میشود.
عدم تعادل و افتادن در پارکینسون
نقص در رفلکسهای پوسچرال و حفظ قامت بدن در بیماران پارکینسون مشاهده میشود. بیمار در برابر عواملی مانند هل دادن که تعادل او را بر هم میزند، قادر نیست واکنش مناسب نشان دهد.
بنابراین برای حرکات خود وابستگی شدیدی به بینایی دارد. با توجه به اینکه کنترل تعادل ضعیفی دارند و حرکات دست طی راه رفتن کم است، احتمال افتادن در این افراد زیاد است.
یکی از مواردی که مبتلایان پارکینسون را از انجام فعالیت باز میدارد، ترس از افتادن است. که این ترس از افتادن به دنبال یک بار افتادن هم ایجاد میشود.
عارضه فریزینگ یا ماسکه شدن صورت (Freezing) از دیگر عوارض پارکینسون است. نقص عملکردی مانند ماسکه شدن صورت، خیره شدن به یک نقطه، خستگی مفرط که خود باعث بیتحرک شدن فرد و ایجاد سیکل معیوب میشود.
در عارضه فریزینگ فرد به طور ناگهانی پس از مدتی راه رفتن میخکوب شده و میایستد.
اختلالات اتونوم یا اعمال خودکار بدن مانند مشکلات بلع، تکرر ادرار و یا بیاختیاری ادراری و ناگهانی برافروخته شدن صورت و بدن هم از دیگر عوارض پارکینسون است.
تشخیص بیماری پارکینسون
ویژگیهای بالینی زیر میتواند به ما کمک کند تا سرعت پیشرفت بیماری را پیشبینی کنیم:
- علائم ریجیدیتی (چرخ دندهای شدن حرکات) یا هایپوکینزی (کندشدن و کاهش حرکات) در ابتدا میتواند سرعت بیشتر پیشرفت و بدتر شدن علائم حرکتی بیماری در افرادی که به تازگی تشخیص پارکینسون به آنها داده شده است.
- توسعه زودتر و سریعتر دمانس عقل و کاهش عملکرد شناختی مغز. با این حال در صورتی که بیماری با ترمور یا لرزش در قسمتهایی از بدن شروع شود، تشخیص بیماری بهتر است و مدت زمان طولانیتری از فواید درمانی داروهای لوودوپا بهره میبرند.
- همچنین در صورتی که بیمار مرد باشد یا بیماری زمینهای داشته باشد و یا اختلال پوسچر یا قامت و مشکل در راه رفتن داشته باشد، سرعت پیشرفت علائم حرکتی بیشتر خواهد بود.
- سن بالا در شروع پارکینسون، دمانس و کاهش پاسخ به درمانهای دوپامینرژیک احتمالا برای مراقبت از بیمار به پرستار نیاز شود.
فاکتورهای پیشبینی کننده احتمال بروز پارکینسون
تحقیقات نشان میدهد لرزش یا ترمور، اختلال تعادل، یبوست، اختلال نعوظ، فشار خون پایین، اختلالات ادراری، گیجی، خستگی مفرط، افسرگی و اضطراب حداقل 5 سال قبل از تشخیص در بیماران مبتلا به پارکینسون به طور شایع وجود داشته است. یبوست که یکی از این علائم تشخیصی زود هنگام است ده سال قبل از تشخیص بیماری بروز میکند. همچنین شواهدی قوی مبنی بر اختلالات حافظه دو سال قبل از تشخیص بیماری گزارش شده است.
علائم رایج حرکتی که نیاز به درمان دارد
لرزش که از علائم اولیه پارکینسون است (همواره بروز نمیکند و بروز آن دلیل بر تشخیص قطعی پارکینسون نیست). لازم به ذکر است که لرزش در انجام فعالیتهای روزمره فرد اختلالی ایجاد نمیکند. اما بدلیل شرم اجتماعی نیاز است که درمان شود.
برادی کینزی و یا آهستگی حرکات و چرخدندهای شدن حرکات که سومین مشخصه اصلی از بیماری هنگام معاینه است.
چهارمین ویژگی مهم این بیماران اختلالات راه رفتن آنهاست که عموما دیرتر از سایر ویژگیها بروز میکند. پوسچر خمیده، راه رفتن آتاکسی، رتروپالژن (این بیماران در حرکت رو به عقب تعادل خود را از دست میدهند و نمیتوانند به عقب راه بروند)، کاهش حرکات دستها، ناتوانی در جدا کردن پا از زمین، کوبیدن پا روی زمین مانند مارچ نظامی، خمیده شدن ستون فقرات، چرخش کل بدن با یک حرکت نه به صورت سگمان سگمان (turning in block)؛ همگی از رایج ترین اصطلاحاتی است که برای توصیف راه رفتن بیمار پارکینسون به کار میرود.
با وجودی که اختلال در راه رفتن دیرتر از سایر ویژگیها بروز میکند، اما به آسانی با دیدن این علائم در راه رفتن فرد در مراحل نهایی بیماری میتوان پارکینسون را تشخیص داد.
درمان پارکینسون
بیماری پارکینسون که از رایجترین اختلالات معز و اعصاب در جهان است، درمان قطعی نداشته و بیماری پیشروندهای است. بدین معنی که در طی زمان علائم بدتر میشود. این اختلال با نابهنجاریهای حرکتی و مشکلات مختلف روحی روانی و اتونوم (سیستم عصبی غیرارادی) بروز میکند.
تقریبا همه ارگانهای بدن تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرند و همینطور که بیماری رو به بدتر شدن میرود، درمان آن هم سخت تر میشود. برخی اختلالات غیرحرکتی مثل اختلالات خواب، کم حوصلگی، یبوست و از دست دادن حس بویایی چند سال قبل از بروز علائم حرکتی ایجاد میشود.
بنابراین مداخلههای درمانی فیزیوتراپیست ها اغلب در مرحلهای که اختلالات حرکتی مثل اختلال تعادل و ناتوانی در حرکت بروز میکند، شروع میشود. اما درصورتی که پس از تشخیص به فیزیوتراپیست ارجاع داده شوند، میتوان با مدیریت فعالیتهای فرد از بروز مشکلات حرکتی جلوگیری کرد و یا آن را به تاخیر انداخت.
در کنار مداخلههای درمانی دارویی؛ دوپامینرژیک درمانی، و درمان جراحی، مداخلههای فیزیوتراپی نیز کمککننده خواهند بود. مداخلات فیزیوتراپی در راستای کاهش علائم و کاهش سرعت سیر بیماری و بهبود کیفیت زندگی بسیار مثمر ثمر واقع میشود.
اهداف درمانی فیزیوتراپی برای پارکینسون
- افزایش استقلال و کنترل و بهبود سطح عملکرد فرد و کاهش وابستگی به دیگران که باعث بهبود کیفیت زندگی بیمار میشود.
- استفاده از تمرینات ورزشی و تکنیک و استراتژیهای حرکتی برای بهبود تحرک بیمار
- اصلاح الگوهای حرکتی نادرست و پوسچر
- تقویت قدرت عضلات و افزایش انعطاف پذیری مفاصل اندامها
- افزایش سطح تعادل فرد و کاهش احتمال افتادن
- آموزش الگوی صحیح تنفس و سرفه موثر
- افزایش تاثیر داروها
- آموزش بیمار و خانواده فرد در مورد بیماری پارکینسون
- بهبود سرعت راه رفتن بیمار پارکینسون
روشهای فیزیوتراپی درمان پارکینسون
-
- تمرینات ورزشی
- تمرینات استراتژی حرکت
- تکنولوژی complimentary: استفاده از واقعیت مجازی در توانبخشی بیمار
- استفاده از ربات لوکومات برای راه رفتن بیمار پارکینسون
- استفاده از گیت ترینر
- استفاده از ربات آمادئو برای تقویت عضلات دست و انگشتان بیمار پارکینسون
- استفاده از منوال تراپی
- استفاده از ربات دیئگو برای تقویت عضلات شانه و بهبود حرکت مفاصل خشک
برای نوشتن مراحل اصلی بیماری پارکینسون از مقاله خارجی سایت مدیسن نت استفاده شده است.
[sc name=”ContatcTest”][/sc]
سوالات متداول بیماری پارکینسون
تعدادی از عوامل ژنتیکی، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را در افراد افزایش میدهند. اگرچه دقیقاً این که چگونه برخی افراد را مستعد ابتلا به این بیماری میکنند، مشخص نیست. بیماری پارکینسون میتواند در خانوادهها به دلیل انتقال ژنهای معیوب به کودک توسط والدینش ایجاد شود.
مرحله 1) علائم در این مرحله خفیف است و با فعالیت های روزانه تداخلی ندارد.
مرحله 2) علائم در این مرحله بدتر میشود و فعالیتهای روزانه را دشوارتر میکند.
مرحله 3) علائم در این مرحله (مرحله میانی) شدیدتر از مرحله دوم است. با این حال، فرد هنوز مستقل است.
مرحله 4) زندگی مستقل در این مرحله به دلیل شدت بیماری دچار محدودیت میشود.
مرحله 5) علائم در این مرحله به قدری شدید میشود که حتی ایستادن به تنهایی ممکن است غیرممکن باشد.
در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، اما درمانهایی برای کمک به کاهش علائم و حفظ کیفیت زندگی بیمار در دسترس است. این درمانها عبارتند از: درمانهای حمایتی مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی.
اگرچه تشخیص پارکینسون نگران کننده است، اما صرفا تشخیص پارکینسون حکم مرگ نیست. بیماری پارکینسون یک قاتل مستقیم نیست، مانند سکته مغزی یا حمله قلبی عوارضی را به همراه دارد که میتواند کنترل شود.
علائم و نشانههای پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
لرزش دست یا تکان خوردن شدید یک اندام، اغلب از دست یا انگشتان شروع می شود.
کندی حرکت (برادی کینزی)
سفتی یا ریجید شدن عضلات
اختلال در وضعیت قامت بدن و تعادل
از دست دادن حرکات خودکار بدن
تغییر گفتار و لحن صحبت کردن
تغییر دست خط
بیماری پارکینسون یک اختلال حرکتی است. میتواند باعث سفت شدن ماهیچهها شود و این امر راه رفتن و انجام سایر فعالیتهای روزانه را سخت میکند. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون لرزش نیز دارند و ممکن است دچار مشکلات شناختی از جمله از دست دادن حافظه و زوال عقل شوند.
MRI معمولی ممکن است به نشان دادن پیشرفت بیماریها از جمله بیماری پارکینسون کمک کند و ممکن است پاسخ به درمانها را نشان دهد. MRI عملکردی یا (FMRI) ممکن است برای تصویربرداری از مغز در حین حرکت استفاده شود.
علائم حرکتی بیماری پارکینسون اغلب میتواند منجر به درد اسکلتی عضلانی شود. درد عضلانی اسکلتی ممکن است در لگن، پشت، گردن یا حتی شانه یخ زده احساس شود.
فعالیتهای هوازی مانند پیادهروی سریع، دوچرخهسواری ثابت
تمرینات قدرتی مانند استفاده از وزنه یا نوارهای مقاومتی برای بهبود قدرت عضلانی
تمرینات تعادلی مانند تای چی، رقص تا به بیمار کمک کند روی پاهای خود ثابت تر باشد
بر اساس گزارش جدید موسسه اطلاعات علمی قهوه (ISIC)، نوشیدن منظم قهوه ممکن است به کاهش خطر بیماریهای عصبی از جمله بیماری پارکینسون به ویژه در مردان کمک کند.