قطعا همه شما تابحال چیزهایی را درباره سکته مغزی (stroke) شنیدهاید. کم و بیش اطلاعاتی در این زمینه دارید. حتی ممکن است از نزدیک افرادی را که دچار سکته شدهاند، دیده باشید. همانطور که میدانید سکته مغزی در جهان سومین عامل مرگ و میر است.
در برخی از کشورهای در حال توسعه به خصوص ایران دومین عامل مرگ و میر به شمار میرود. شناخت علائم سکته مغزی خفیف و سکته مغزی شدید برای جلوگیری از عوارض سکته مغزی بسیار اهمیت دارد. در این مقاله علاوه بر شناخت علائم سکته مغزی خفیف و شدید، با علائم سکته مغزی خاموش هم آشنا میشوید.
آنچه در این مقاله میخوانید:
برای درمان سکته مغزی و از بین بردن عوارض سکته مغزی میتوانید از خدمات توانبخشی رباتیک تخصصی کلینیک ما دیدن کنید.
به گفته پزشکان ایرانی، افراد در ایران 10 سال زودتر از سایر کشورها به سکته مغزی مبتلا میشوند. میزان این ابتلا در مردان ایرانی ۲۵ درصد بیشتر از زنان هست. پس شناختن انواع سکته مغزی و دلایل ایجاد سکته مغزی و علائم سکته مغزی خفیف و شدید و روشهای پیشگیری از سکته مغزی خیلی اهمیت دارد.
معمولاً قبل از بروز سکته مغزی علائم هشدار دهندهای وجود ندارد. فقط هنگامی که سکته در حال بروز است، نمایان میشود. دانستن علائم سکته مغزی میتواند به تشخیص به موقع کمک کنند. همچنین از بدتر شدن و پیشرفت سکته جلوگیری کند و حتی جان فرد را نجات دهد.
موارد مقایسه | سکته خفیف | سکته مغزی ایسکمی | سکته مغزی شدید |
نام علمی انواع سکته مغزی | گذرا Transient Ischemic Attack | ایسکمیک (انسدادی) Ischemic Attack | هموراژیک (خونریزی دهنده) Hemorrhagic Stroke |
علت سکته مغزی | 1- لخته شدن خون 2- تنگی عروق 3- کلسترول بالا 4- دیابت | 1- گرفتگی (ترومبوز) شریان مغزی 2- لختههای خونی (آمبولی) 3- فشار خون بالا 4- تنگی عروق 5- کلسترول بالا 6- دیابت | 1- خونریزی داخل مغزی 2- خونریزی زیر عنکبوتیه 3- فشار خون بالا 4- جراحت و ضربه 5- آنوریسم مغزی 6- ناهنجاری شریانی وریدی |
علائم سکته مغزی | 1- مشکل در راه رفتن 2- کوری در یک چشم یا بریدگی میدام دید 3- سردرد ناگهانی و شدید 4- سرگیجه 5- گیجی | 1- ضعف در بازوها، پاها یا صورت 2- مشکلات گفتاری 3- مشکل در راه رفتن 4- کوری در یک چشم یا بریدگی میدان دید 5- سردرد ناگهانی و شدید 6- سرگیجه 7- گیجی | 1- سردرد بسیار شدید و ناگهانی 2- کاهش سطح هوشیاری 3- ضعف در بازوها، پاها یا صورت 4- مشکل تکلم 5- مشکل راه رفتن 6- تاری یا دوبینی 7- سرگیجه 8- گیجی و عدم تعادل |
روند بهبودی | 1- علائم کمتر از ۲۴ ساعت طول میکشد 2- با توانبخشی بیمار بهبودی کامل مییابد | 1- علائم بیشتر از طول میکشد 2- طی ۶ ماه وضعیت بیمار تثبیت میشود 3- با توانبخشی بهبودی زیادی حاصل میشود | 1- علائم بیشتر از ۲۴ ساعت طول میکشد 2- روند بهبودی کند است 3- بعد از ۱۸ ماه معمولا وضعیت بیمار تثبیت میشود 4- با توانبخشی بهبودی کمی حاصل میشود |
علت سکته مغزی چیست؟
سکته به شرایطی گفته میشود که به هر دلیلی خون حاوی اکسیژن به مغز نرسد. این عارضه زمانی ایجاد میشود که یکی از عروق خونی درون مغز دچار پارگی شود. خونریزی داخل مغز اتفاق افتد و یا در مسیر عروق مغزی که وظیفه تغذیه بافت مغز را به عهده دارند، انسدادی ایجاد شود. این پارگی یا انسداد از رسیدن خون و اکسیژن به بافت مغز جلوگیری میکند. بدون رسیدن اکسیژن، سلولهای مغزی و بافت مغز آسیب میبینند. به همیین علت سکته مغزی ایجاد میشود و بافتها و سلولهای مغزی طی چند دقیقه میمیرند.
به علت سکته مغزی ناحیهای از بدن که تحت کنترل آن بخش از مغز بوده هم متعاقباً از کار افتد. از اینرو عوارض مختلفی را از خودش به جای میگذارد. حالا این که چگونه سکته مغزی اندامها و بدن را تحت تاثیر میگذارد باید از روی علائم سکته مغزی و عکس برداری از بافت مغز تشخیص داد که کدامیک از انواع سکته مغزی خفیف یا سکته مغزی شدید رخ داده است.
آیا سکته مغزی علامت دارد؟
همانطور که گفتیم به علت سکته مغزی و از دست دادن جریان خون درون مغز باعث آسیب به سلولهای مغزی میشود. عملکرد قسمتهایی از بدن که توسط آن ناحیه از مغز کنترل میشوند، از بین میرود. اما در پاسخ به اینکه آیا سکته مغزی علامت دارد باید بگوییم بله. علائم سکته مغزی در قسمتهای مختلف بدن به ناحیهای از مغز که آسیب دیده بستگی دارد زیرا علامت سکته مغزی در هر نوع متفاوت است که در جلوتر بررسی میکنیم.
هر چه سریعتر متوجه خونریزی مغزی شویم و مراقبت و درمان را شروع کنیم، شدت آسیب و مشکلات بیمار بعد از سکته و علامت سکته مغزی کمتر میشود. بهبودی بیشتر و سریعتری خواهند داشت. به همین دلیل دانستن علائم سکته مغزی برای این که شما زودتر متوجه شوید و اقدام کنید، بسیار ضروری است.
حالا علائم سکته مغزی چیست؟
علائم سکته مغزی بسیار متنوع است و بستگی به این موضوع دارد که کدام ناحیه از مغز دچار کمبود اکسیژن و آسیب شده است.
مهمترین علائم و نشانههای سکته مغزی
علائم و نشانههای سکته مغزی در بسیاری از مراجع مختلف پزشکی بصورت زیر نشانهگذاری شده است:
- احساس ضعف ناگهانی و فلج شدن یک طرفه بدن از بارزترین علائم سکته مغزی است
- تغییر ناگهانی در میزان تمرکز، داشتن سرگیجه و ایجاد یک سردرد ناگهانی و شدید (به دلایل نامعلومی) که در هریک از علائم سکته مغزی خفیف و شدید با شدتهای مختلف مشهود است.
- بیحسی (numbness) در دست، صورت و پا به خصوص در یک سمت بدن
- داشتن احساس گزگز و مورمور در بخشهایی از بدن به خصوص به صورت یک طرفه از علامت سکته مغزی است.
- ناتوانی در بیان کلمات و یا فهم صحبت اطرافیان از مشخصترین علائم سکته مغزی است (این افراد در صحبت کردن و بیان کلمات دچار مشکل میشوند. یا ممکن است حتی نتوانند درست متوجه صحبت شما شوند و آن را درک کنند و حتی نامفهوم صحبت کنند که به علت سکته مغزی است)
- حالت گیجی (confusion)، عدم آگاهی صحیح از زمان و مکان و حتی اشخاص. (ممکن است یک سری چیزها را به خاطر نیاورند و بعضی افراد را نشناسند و ندانند که الان کجا هستند و از علامت سکته مغزی است).
- مشکلات بینایی در یک یا هر دو چشم، مثل از دست دادن جزئی بینایی، تاری دید، دوبینی از مهمترین علامتهای سکته مغزی است (دیدن هر چیزی به صورت دوتایی) و سیاه رفتن چشم که در علائم سکته مغزی خفیف و سکته مغزی شدید با شدتهای مختلف مشهود است.
- دشواری در حفظ تعادل و راه رفتن و ایجاد هماهنگی بین اعضای بدن هم به علت سکته مغزی رخ میدهد (به علت ضعف یا فلج بعضی از بخشهای بدن عضلات قادر به حرکت درست بدن نخواهند بود و با آسیب دیدن مغز، تعادل و هماهنگی بین عضلات و مغز از بین میرود)
به علت سکته مغزی نیاز به کمک و درمان فوری و مراقبتهای پزشکی ضرورت مییابد. وگرنه عوارض سکته مغزی بیشتر باقی میماند. هرچه زمان کمتری بعد از آسیب تلف شود، عوارض سکته مغزی بعد از 48 ساعت کمتر باقی میماند و بیمار سریع تر بهبود مییابد. پس اگر احساس کردید که خودتان یا فرد دیگری، علامت سکته مغزی دارد فورا با 115 تماس بگیرید.
کلید اصلی پیشگیری از آسیب بیشتر به مغز و به دنبال آن ناتوانیهای طولانی مدت و حتی مرگ، تشخیص به موقع و زودهنگام این عارضه است. همچنین تسریع در رساندن فرد به مراکز درمانی عامل کلیدی کمتر کردن عوارض سکته مغزی است. البته لازم به ذکر است که عوارض سکته مغزی با استفاده از توانبخشی به حداقل خود میرسد.
نکته مهم: برای این که بتوانید سریعاً اقدام کنید، کلمه ” BE FAST” (سریع باشید) را به یاد داشته باشید که کلمات اختصاری علامت سکته مغزی است.
عوارض سکته مغزی در چه کسانی بیشتر است؟
علاوه بر این که یک سری علائم سکته مغزی بین مرد و زن مشترک است. تعدادی از علائم سکته مغزی در زنان یا مردان بیشتر دیده میشود و شایعتر است.
علائم سکته مغزی زنان
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد و ضعف عمومی در کل بدن
- تنگی نفس (shortness of breath) یا مشکلات تنفسی دیگر
- غش کردن یا از دست دادن هوشیاری (علامت سکته مغزی شدید است)
- توهم و احساس گیجی، نا آگاهی از زمان و مکان یا عدم پاسخگویی (وقتی فرد را صدا میزنید نمیتواند جواب دهد)
- تغیرات ناگهانی در رفتار به خصوص افزایش بیقراری
علائم سکته مغزی مردان
- افتادگی یک سمت صورت یا لبخند نامتقارن (گوشه لب یک سمت پایین تر از گوشه لب طرف دیگه باشه)
- تکلم نامفهوم، مشکل در درک حرفهای اطرافیان
- ضعف دست یا ضعف عضلات یک سمت بدن
- سردرد شدید و ناگهانی (علامت سکته مغزی ایسکمی است)
احتمال مرگ در اثر سکته مغزی در مردان از زنان بیشتر است، بنابراین تشخیص هر چه سریعتر سکته از روی علائم آن خیلی اهمیت دارد. ولی توجه داشته باشید عوارض سکته مغزی با توانبخشی مداوم قابل درمان است.
علائم اورژانسی سکته مغزی
اگر حس میکنید فردی در حال سکته مغزی است، برای این که بتوانید سریعاً اقدام کنید، کلمه ” BE FAST” (سریع باشید) را به یاد داشته باشید. این کلمه یک واژه اختصاری برای بررسی علائم سکته مغزی است:
- Balance=B: تعادل: آیا فرد به طور ناگهانی تعادل خودش را از دست داده؟
- Eyes= E: چشمها: آیا دید فرد مختل شده و تاری دید دارد؟
- Face=F: صورت: آیا صورت فرد حالت افتادگی دارد؟
- Arm=A: بازوها :آیا بازوهای فرد دچار ضعف شده؟
- Speech=S: گفتار: آیا فرد برای صحبت کردن دچار مشکل شده؟
- Time=T: زمان: هر ثانیهای که میگذرد سلولهای مغزی بیشتری میمیرند. پس در صورت مشاهده علائم سکته مغزی بالا زمان را از دست ندهید و هر چه سریعتر با اورژانس تماس بگیرید.
انواع سکته مغزی چیست؟
سه دسته اصلی برای انواع سکته مغزی در نظر میگیرند که در ادامه ابتدا بصورت لیستی و سپس شرح آن داده میشود.
- سکته مغزی خفیف یا گذرا (Mini-stroke یا Transient Ischemic Stroke): در نتیجه گرفتگی خفیف عروق ایجاد میشود.
- سکته مغزی انسدادی یا ایسکمیک (ischemic stroke) : در نتیجه بسته شدن مسیر عروق ایجاد میشود.
- سکته مغزی خونریزی دهنده یا هموراژیک (hemorrhagic stroke) : در نتیجه پارگی عروق ایجاد میشود.
هر کدام از انواع سکته مغزی هم به انواع و زیرشاخههای کوچکتری تقسیم میشوند. نوع و علائم سکته مغزی، روند درمان و بهبودی را تحت تاثیر قرار میدهد. در بعضی از انواع سکته مغزی روند بهبودی سریعتر است و بهتر به درمان پاسخ میدهد. همچنین در انواع سکته شدید عوارض سکته مغزی بیشتر باقی میماند هرچند که با توانبخشی سکته کمتر میشود. با استفاده از خانواده رباتهای توانبخشی هوشمند میتوانید انواع خدمات توانبخشی بعد از سکته مغزی را دریافت کنید و عوارض سکته مغزی را کاهش دهید.
سکته مغزی خفیف و گذرا یا سکته مغزی ایسکمیک گذرا
حمله ایسکمی گذرا، که اغلب به آن TIA یا سکته مغزی خفیف گفته می شود، هم معمولا به دلیل تشکیل یک لخته خون و مسدود شدن رگ خونی ایجاد میشود. سکته مغزی خفیف زمانی اتفاق میافتد که مسیر عبور جریان خون به مغز به طور موقت مسدود شود.
علائم سکته مغزی خفیف یا سکته مغزی گذرا مثل یک سکته مغزی کامل است و تنها تفاوت آن در مدت زمان باقی ماندن علائم سکته مغزی است که بعد از چند دقیقه یا چند ساعت از بین میرود. همچنین عوارض سکته مغزی خفیف کمتر است و با توانبخشی بهبود کامل مییابد.
به طور تخصصی سکته مغزی (stroke) به حالتی گفته میشود که علائم آن برای مدت بیش از یک روز باقی بماند؛ درحالی که علائم سکته مغزی گذرا یا سکته مغزی خفیف کمتر از 24 ساعت باقی میماند. پس درست است که ایجاد این حالت و این حمله به عنوان سکته مغزی در نظر گرفته نمیشود اما زنگ خطری است برای استعداد و احتمال بالای ایجاد سکته مغزی در آینده، بنابراین نباید نادیده گرفته شود.
آمارها نشان میدهند که بیش از یک سوم افرادی که دچار سکته مغزی گذرا را تجربه میکنند و آن را درمان نمیکنند، تا چند ماه دیگر دچار یک سکته شدیدتر میشوند و حدود 10 تا 15 درصد این افراد سکته مغزی شدید را در طول سه ماه اول بعد از سکته مغزی خفیف تجربه میکنند. بنابراین هیچ وقت این حملات گذرا را دست کم نگیرید.
سکته مغزی انسدادی یا سکته مغزی ایسکمیک
سکته مغزی ایسکمیک شایعترین نوع سکته مغزی است که درمان پذیرتر بوده و 80 درصد موارد سکته مغزی را شامل میشود. در این نوع سکته، عروق خونی درون مغز که وظیفه خونرسانی به بافت مغز را به عهده دارند مسدود یا باریک میشوند. سکته مغزی انسدادی بیشتر به دلیل وجود یک لخته خون درون رگهای باریک ایجاد میشود.
هنگامی که این لخته خون در عروق مغز گیر میافتد، مسیر عبور جریان خون بسته میشود. عدم عبور جریان خون باعث میشود تا به بخشی از مغز که توسط آن رگ تغذیه میشود، خون و اکسیژن کافی نرسد و بافت مغز آسیب ببیند. همچنین این عارضه میتواند به دلیل کند شدن شدید جریان خون به دلیل تنگی عروق ایجاد شود و در نهایت میزان ناکافی از خون و اکسیژن به مغز برسد.
از دلایل دیگر سکته مغزی انسدادی یا سکته مغزی ایسکمی هم میتواند کنده شدن قطعاتی از چربی که درون رگهای دیگر رسوب کرده بودند (atherosclerosis) و حرکت کردن آنها درون جریان خون باشد (پلاکهای چربی). این قطعات وقتی در حال عبور از عروق بسیار نازک و کوچک مغز هستند، گیر میکنند و مسیر جریان خون را میبندند. مهمترین علامت سکته مغزی ایسکمی سردرد شدید و ناگهانی است.
به طور کلی سکته مغزی ایسکمی یا سکته مغزی انسدادی به دلیل بسته شدن رگ و کم رسیدن یا نرسیدن اکسیژن به بافت مغز ایجاد میشود که حالا با هر عاملی میتواند رگ بسته شود، درحالی که پارگی در عروق اتفاق نمیافتد. علائم سکته مغزی انسدادی یا ایسکمی را در جدول بالا مشاهده کنید.
خونریزی مغزی شدید یا سکته مغزی هموراژیک
سکته مغزی شدید یا هموراژیک کمتر اتفاق میافتد و حدود 20 درصد موارد سکته مغزی را به خودش اختصاص میدهد. سکته مغزی هموراژیک، سکتهای هست که به دلیل پارگی عروق مغزی و خونریزی درون مغز اتفاق میافتد. خونی که از عروق مغزی خارج میشود، فشار بیش از حدی درون جمجمه ایجاد میکند. این فشار به بافت مغز و سلولهای مغزی آسیب وارد کرده و باعث ملتهب شدن مغز میشود.
سکته مغزی شدید درمان سختی دارد و در صورتی که فرد به بیمارستان رسانده شود باید فورا تحت جراحی قرار گیرد. متاسفانه به دلیل آسیب بیشتر به بافت مغز و احتمال از بین رفتن بخشهایی از آن، عوارض سکته مغزی شدید بیشتر باقی میماند. هرچنه که با توانبخشی مخصوص سکته مغزی قابل درمان است. علائم سکته مغزی شدید را در جدول بالا مشاهده کنید.
عوامل ایجاد سکته مغزی شدید هموراژیک یا خونریزی دهنده
- فشار خون بالا، میتواند باعث پارگی رگ شود.
- ضعیف بودن دیواره عروق مغزی در بعضی نقاط که باعث میشود رگ در آن نقاط به سمت بیرون برجسته شوند و مستعد پارگی باشند (آنوریسم). ضعیف شدن دیواره رگ و برجستگی آن میتواند یکی از عوارض فشار خون بالا هم باشد که در سکته مغزی شدید رخ میدهد.
- اما یکی از دلایلی که خیلی کمتر باعث سکته مغزی شدید میشود، ارتباطات غیر طبیعی بین سیاهرگها و سرخرگهای درون مغز است که میتواند باعث خونریزی داخل مغزی شود ) Arteriovenous malformation /AVM) .
عوامل بروز سکته مغزی خفیف یا سکته مغزی شدید
داشتن یک سری فاکتورها باعث میشود تا شخص به نسبت افراد دیگر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سکته مغزی باشد که به آنها عوامل خطرساز یا ریسک فاکتورهای سکته مغزی میگویند. ریسک بروز سکته مغزی وقتی افزایش پیدا میکند که چندین ریسک فاکتور در یک فرد وجود داشته باشد؛ و نکتهای که اهمیت دارد این است که سکته مغزی میتواند در هر سنی اتفاق افتد اما ریسک ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر میشود.
ریسک فاکتورهای سکته مغزی خفیف یا شدید چیست؟
در مراجع مختلف علوم پزشکی ریسک فاکتورهای سکته مغزی خفیف و سکته مغزی شدید را بصورت زیر اعلام کردهاند:
- افزایش سن
- فشار خون بالا
- بیماری های قلبی
- دیابت
- کلسترول بالا
- مصرف زیاد مشروبات الکلی
- کم تحرکی
- اضافه وزن و چاقی
- رژیم غذایی ناسالم مثل مصرف بیرویه نمک و چربی، عدم مصرف کافی میوه و سبزیجات
- سابقه خانوادگی
- وجود سابقه سکته قبلی و یا حمله ایسکمی گذرا (TIA)
- سیگار کشیدن و کشیدن زیاد قلیان
راههای پیشگیری از سکته مغزی چیست؟
تحقیقات علمی نشان دادهاند که ۸۰ درصد از سکتههای مغزی خفیف و سکته مغزی شدید را میتوان پیشگیری کرد. برای جلوگیری از عارضه سکته مغزی موارد زیر را رعایت کنید:
متعادل نگه داشتن فشار خون برای جلوگیری از سکته مغزی خفیف
بالا بودن فشار خون، علت بروز سکته مغزی است. فشار خون نرمال باید کمتر از ۱۲۰/۸۰ باشد اما اگر فشار خون فردی مرتباً بالای ۱۳۰/۸۰ است، باید حتما پیگیری کند و احتمال دارد مبتلا به عارضه فشار خون بالا یا “پرفشاری شریانی” باشد. افرادی که فشار خون کنترل شدهای ندارند چهار تا شش برابر افراد بدون فشار خون بالا ریسک ابتلا به سکته مغزی را دارند. برای مشاهده رژیم غذایی مناسب برای بیماران سکته مغزی مقاله راهنمای کامل مراقبت از بیمار سکته مغزی را مطالعه فرمایید.
مصرف الکل در پیشگیری از سکته مغزی خفیف مؤثر است؟
پژوهشگران حوزه پزشکی با تحقیق روی حداقل ۵۰۰ هزار نفر طی ۱۰ سال در کشور چین به این نتیجه رسیدند که مصرف الکل در پیشگیری از سکته مغزی هیچ تاثیری ندارد و حتی میتواند علت سکته مغزی ایسکمی هم باشد. مصرف نوشیدنیهای الکلی باعث بالا رفتن فشار خون و افزایش احتمال بروز سکته مغزی را تا 35 درصد افزایش میدهد.
تاثیر سیگار در بیماران سکته مغزی شدید
یکی از علتهای سکته مغزی کشیدن سیگار است. تنباکوی موجود در سیگار، خطر بروز سکته مغزی شدید را تا دو برابر افزایش میدهد. همچنین نیکوتین در سیگار هم سبب افزایش فشار خون و مونوکسیدکربن موجود در دود سیگار هم باعث کاهش اکسیژن خون و افزایش خطر سکته مغزی ایسکمی میشود. حتی استنشاق دود سیگار هم باعث افزایش ریسک سکته مغزی شدید میشود.
به گفته فوریو کولیویچی سرپرست محققان بیمارستان فیلیپو نری در رم، سیگار کشیدن خطر مرگ و میر طی یکسال پس از سکته مغزی خفیف را در بیماران تا سه برابر افزایش میدهد.
پژوهشگران با بررسی پرونده پزشکی بیش از نهصد بیمار بعد از سکته مغزی خفیف به مدت یکسال، دریافتند مرگ و میر در افرادی که پس از سکته سیگار میکشیدند سه برابر افراد غیرسیگاری است. همچنین عوارض سکته مغزی خفیف هم بیشتر باقی میماند و دیرتر بهبود مییابد.
ارتباط دیابت و سکته مغزی شدید
ریسک ابتلا به سکته مغزی شدید در افراد دیابتی بالاتر از افراد غیر دیابتی است. اما با کنترل قند خون و بهبود سبک زندگی قابل پیشگیری است. به گفته انجمن دیابت آمریکا (ADA) شانس ابتلا به سکته مغزی در افراد دیابتی 1.5 برابر بالاتر از افراد غیر دیابتی است.
اگر قند خون بالا مدیریت نشود، سبب تشکیل رسوب چربی و لخته در عروق خونی میشود. این امر سبب تنگی عروق خون و کاهش خونرسانی به مغز و در نهایت قطع جریان خون به مغز و بروز سکته مغزی میشود. البته نمیتوان دیابت را علت سکته مغزی دانست ولی ریسک آن را بالاتر میبرد.
خروپف و سکته مغزی
آپنه انسدادی خواب یا وقفه تنفسی در خواب (OSA)، اختلالی شایع در خواب و جدی است که مانع از نفس کشیدن فرد در طول خواب میشود. در آپنه خواب راه هوایی بارها و بارها مسدود میشود و میزان هوایی که به ریهها میرسد کم میشود. صدای خروپف زمانی اتفاق میافتد که سعی میکنید نفس بکشید، اما صدای خفگی تولید میکنید.
از اینرو اکسیژن کافی به مغز و قلب نمیرسد و این اتفاق ممکن است چندین بار در شب رخ دهد و خطر کم اکسیژنی و بروز سکته را دارد. بنابراین خروپف مداوم و درمان نشده بدلیل قطع اکسیژن رسانی به خون میتواند علت سکته مغزی باشد.
آیا مصرف آسپرین از سکته مغزی پیشگیری میکند؟
تحقیقات ضد و نقیضی در ارتباط با مزایای مصرف آسپرین در پیشگیری از سکته مغزی وجود دارد. متخصصان مرکز پزشکی “تافتس” در ایالات متحده امریکا طبق دستورالعمل های به روز شده خود اعلام کردند: افراد مسن که به بیماری قلبی مبتلا نیستند، نباید برای پیشگیری از بروز اولین حمله قلبی یا سکته مغزی به مصرف آسپرین اقدام کنند. آنها همچنین اظهار داشتند مصرف این دارو برای افراد ۴۰ ساله که خطر خونریزی آنان را تهدید نمیکند ممکن است مزایای کمی داشته باشد.
همچنین اطلاعات کافی در مورد مزایای مصرف این دارو در افراد سالم ۵۰ تا ۶۰ ساله وجود ندارد. اما در تحقیقاتی هم نشان داده شده است که مصرف روزانه یک آسپرین با دُز پایین ممکن است از بروز سکته مغزی و حملات قلبی در افراد در معرض خطر جلوگیری کند.
آسپرین با رقیق کردن خون از تشکیل لختههای خون در شریانهایی که تا حدی توسط کلسترول و پلاک مسدود شدهاند، جلوگیری میکند. با این حال، مصرف این دارو برای همه افراد مناسب نیست و استفاده از آن منوط به تجویز پزشک است. زیرا رقیق بودن خون خودش علت سکته مغزی شدید یا خونریزی دهنده است.
همچنین مصرف این دارو به افرادی که علائم سکته مغزی از جمله تکلم نامفهوم یا افتادگی صورت یا فلج بلز دارند نیز توصیه نمیشود زیرا می تواند باعث وخیم تر شدن شرایط و وضعیت ناشی از سکته مغزی شدید هموراژیک شود.
تشخیص سکته مغزی
به طور کلی از آزمایشات و تستهای زیادی برای تشخیص انواع سکته مغزی و ارزیابی میزان آسیب مغز استفاده میشود که مرحله اول قطعا انتخاب بهترین متخصص مغز و اعصاب است. از مهمترین روشهای تشخیص سکته مغزی میتوان از سی تی اسکن (CT Scan) و ام آر آی (MRI) نام برد.
پزشک با بررسی تصاویر حاصل از این روشها میتواند سکته مغزی خفیف یا سکته شدید هموراژیک را تشخیص دهد و شدت آن را مشخص کند. ام آر آی (MRI) نسبت به سی تی اسکن (CT Scan) میتواند تصاویر بهتر و با جزئیات بیشتری از مغز بگیرد و مشکلات و حتی علت سکته مغزی را بهتر نشان دهد. از این افراد آزمایش خون هم گرفته میشود.
مقاله راهنمای کامل مراقبت بعد از سکته مغزی را مطالعه فرمایید. در این مقاله نکات مربوط به وضعیت دهی و نگهداری و مراقبت از بیمار سکته مغزی از بیمارستان تا منزل را میخوانید. بعلاوه تغذیه بیمار سکته مغزی هم بررسی میشود.
تشخیص سکته مغزی هم با گرفتن شرح حال از بیمار و معاینه فیزیکی او (شامل ارزیابی سطح هوشیاری و علائم حیاتی) انجام میشود. همچنین شما میتوانید برای درمان و بهبود علائم سکته مغزی و ارتقای عملکرد بدنی و بدست آوردن استقلال و توانایی خود، توانبخشی مخصوص انجام دهید.
با انجام فیزیوتراپی و توانبخشی مخصوص بیماران سکته مغزی که در کلینیک توانبخشی هوشمند تحت نظر فیزیوتراپها و کاردرمانهای مجرب انجام میشود، دوباره به زندگی نرمال خود بازگردید. یکی از بهترین درمانهای توانبخشی سکته مغزی استفاده از ربات پابلو است که هماهنگی عصبی عضلانی را بطور موثری بهبود میدهد.
کلام آخر
در این مقاله شناخت کلی از انواع سکته مغزی خفیف و سکته مغزی شدید پیدا کردیم، این که سکته مغزی چیست و چه تفاوتی با خونریزی مغزی دارد و چه مشکلاتی را ایجاد میکند و چطور ایجاد میشود. همچنین علائم سکته مغزی خفیف یا ایسکمی و سکته مغزی شدید یا خونریزی دهنده هموراژیک را با ذکر جزئیات در جدول نشان دادیم. اما هنوز به مهمترین سوالات پاسخ ندادیم. سوالاتی مثل:
چه درمانهایی برای سکته مغزی وجود دارد؟ آیا سکته مغزی خوب میشود؟ کدام یک از درمانها برای کاهش ناتوانیها و عوارض سکته مغزی موثرتر است؟ نقش فیزیوتراپی در درمان سکته مغزی چیست؟ آیا فیزیوتراپی موثر است؟ چه مدت طول میکشد تا بیمار سکته مغزی به زندگی عادی خودش برگردد؟ در انتهای ده تا از سوالات متداول حوزه علائم سکته مغزی با پاسخ آورده شده است.
مقاله بهترین ورزشهای بعد از سکته مغزی را مطالعه فرمایید. در این مقاله بطور کامل ورزشهای مناسب بیمار سکته مغزی با فیلم و عکس ارائه شده است.
[sc name=”ContatcTest”][/sc]سوالات متداول سکته مغزی
شش علامت هشدار دهنده سکته مغزی عبارتند از:
- شروع ناگهانی ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن
- مشکل یا گیجی ناگهانی در گفتار
- مشکل دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- شروع ناگهانی سرگیجه
- مشکل در راه رفتن یا از دست دادن تعادل
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت شناخته شده
شایع ترین علائم سکته کوچک عبارتند از:
- دیسفازی، اختلال زبان
- دیزآرتری یا مشکل فیزیکی در هنگام صحبت کردن
- بینایی تغییر می کند
- گیجی
- مسائل مربوط به تعادل
- مور مور
- سطح هوشیاری تغییر یافته
- سرگیجه
پیش سکته مغزی یا سکته مغزی خفیف اصطلاحات رایجی هستند که برای توصیف حمله ایسکمیک گذرا (TIA) استفاده میشوند. برخلاف سکته مغزی کامل، TIA فقط چند دقیقه طول می کشد و آسیب دائمی ایجاد نمی کند. با این وجود این یک علامت هشدار دهنده است که ممکن است در آینده یک سکته مغزی احتمالی رخ دهد.
سکته خاموش به سکتهای اطلاق میشود که هیچ علامت قابلتوجهی ایجاد نمیکند. بیشتر سکتههای مغزی ناشی از لختهای است که رگ خونی مغز را مسدود میکند. این انسداد مانع از رسیدن خون و اکسیژن به آن ناحیه می شود و باعث مرگ سلول های مغزی اطراف می شود.
سه نوع اصلی سکته مغزی عبارتند از:
- سکته مغزی ایسکمیک
- سکته هموراژیک
- حمله ایسکمیک گذرا (یک هشدار یا “سکته کوچک یا خفیف”)
چه چیزی می تواند به پیشگیری از سکته کمک کند؟
- فشار خون خود را کاهش دهید
- از سیگار کشیدن دوری کنید
- ضربان قلب خود را مدیریت کنید
- مشروب را قطع کنید
- دیابت خود را کنترل کنید
- ورزش
- غذاهای سالم بخورید
- کلسترول را کنترل کنید
سکته های هموراژیک بسیار خطرناک هستند زیرا تجمع خون در مغز گاهی اوقات می تواند منجر به عوارض بیشتر مانند هیدروسفالی، افزایش فشار داخل جمجمه و اسپاسم عروق خونی شود. در صورت عدم درمان تهاجمی، این شرایط می تواند منجر به آسیب مغزی شدید و حتی مرگ شود.
نوشیدن آب زیاد ممکن است به جلوگیری از سکته کمک کند. بسیاری از مطالعات ثابت کرده اند که هیدراسیون مناسب در زمان سکته با بهبودی بهتر سکته مغزی مرتبط است. ممکن است کم آبی (دهیدراسیون) باعث غلیظ شدن خون شود.
کافئین ممکن است باعث افزایش کوتاه مدت اما چشمگیر فشار خون شود، حتی اگر فشار خون بالا نداشته باشید. مشخص نیست چه چیزی باعث این افزایش فشار خون می شود. پاسخ فشار خون به کافئین در افراد مختلف متفاوت است.
سیر از سکته جلوگیری می کند. سیر حاوی مولکولی به نام آجوئن است که از تجمع پلاکت های خون در یک مکان و تشکیل لخته خون که به عنوان عامل سکته شناخته می شود، جلوگیری می کند. برای تاثیر بهتر، باید سیر خام مصرف کنید.
سلام از کی میتونیم فیزیوتراپی و توانبخشی سکته مغزی رو شروع کنیم؟
با سلام
با مشورت پزشک متخصص می توانید توانبخشی سکته مغزی را از 24 تا 72 ساعت بعد از سکته مغزی در بیمارستان شروع کنید و بعد از ترخیص هم در منزل یا مراکز فیزیوتراپی، توانبخشی را ادامه دهید.
مادر من ۸۳ ساله ودیابت دارد حدود بیست روز پیش سکته مغزی کرد اولش که ما تحویل ای سی یو دادییم فقط یکطرف بدنش بی حس بود و خوب حرف نمی زد ولی بعد از سه چهار روز که رفتم ملاقاتش هر چی تکانش دادم وصداش کردم دیگه بلند نشد پرستارش گفت دیشب نا ارلمی میکرد بهش ارام بخش دادییم بخوره که بخوابه بعدش من اخر شبش دوباره تلفن زدم گفتن هنوز خوابه ورفته توکما حدود ده روز فقط تو کما بود حالا هم که سه چهارروزه از کما اومده بیرون فقط الکی چشماشو بازمیکنه وسرشو تمات میده وگاهی انگشتاشو ولی معلومه الکیه و هوشیاریش دست خودش نیست جواب مارو نمیده حرف نمیزنه میگن سطح هوشیاریش بین ۸ تا ۹ هست میخواستم بدانم ایا اصلا همچین چیزی امکان داره مریض را ما فقط با یکطرف فلج بودن بدن تحویل ای سی یو بیمارستان دادییم بعدش بره توکما اونجا ؟بعدش وقتی ازشون پرسیدم قرص ارام بخش چی بودع میگن دوز اون زیاد نبوده پس مال اون نیست که یکدفعه رفته اونجا توکما میخواستم بدانم به نظر شما راست میگن؟بعدش در اخر حالا که مادرم اینطوری شده و فقط چشماشو بازوبسته میکنه ولی هیچی درک واحساس و حافظه نداره چه کار باید بکنیم؟
سلام دوست عزیز
بله امکان وجود دارد.
اما بهتر این است با پزشک خودشان مشورت و مسیر درمان را ادامه دهید.