در این سری از مقالات بهم پیوسته ام اس، بطور کامل و جامع بیماری ام اس را مورد بررسی قرار می دهیم. در ابتدا شناخت کاملی از بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس (MS) و تاریخچه آن بدست می آوریم. انواع بیماری ام اس و مراحل مختلف ام اس را با جزئیات می گوییم. نشانه ها و علائم ام اس را مفصل می گوییم.
علت های بیماری ام اس را کامل بررسی می کنیم. همچنین درمان ms ، داروهای بیماری ام-اس و تعذیه مناسب بیماران ام اس را مشخص می کنیم. در نهایت هم عوارض و عاقبت بیماری ام اس را شرح می دهیم. پس تا انتهای مقاله با ما باشید که اینجا مرجع کامل بیماری ام اس (MS) یا مالتیپل اسکلروزیس است.
تاریخچه ام اس
زن جوانی به نام هالدورا که در حدود سال 1200 در ایسلند زندگی میکرد، به طور ناگهانی بینایی و تحرک خود را از دست داد، اما پس از دعا، هفت روز بعد بهبود یافت. سنت لیدوینا شیدام (1380-1433) راهبه هلندی، ممکن است یکی از اولین بیماران مبتلا به ام اس (MS) باشد.
از 16 سالگی تا زمان مرگش در 53 سالگی، از درد متناوب، ضعف در پاها و از دست دادن بینایی رنج میبرد که نشانههایی از بیماری ام اس است. مشاهده این دو بیماری منجر به ارائه فرضیه ” ژن وایکینگ ” (Viking gene) شد.
آگوستوس فردریک (1794-1848)، نوه نامشروع جورج سوم پادشاه بریتانیا، تقریباً به طور قطع از بیماری ام اس رنج میبرد. او دفتر خاطرات مفصلی را به یادگار گذاشت که 22 سال زندگی خود را با این بیماری شرح میداد. علائم او در سن 28 سالگی با از دست دادن ناگهانی بینایی بطور گذرا پس از تشییع جنازه یکی از دوستانش شروع شد.
در طول دوره بیماری، او دچار ضعف پاها، بیقراری دستها، بیحسی، سرگیجه، اختلالات مثانه و اختلال نعوظ شد. در سال 1844، او شروع به استفاده از ویلچر کرد. با وجود بیماری، او دیدگاه خوش بینانهای نسبت به زندگی داشت.
ژان مارتین شارکو (۱۸۲۵-۱۸۹۳) عصبشناس برجسته قرن ۱۹ فرانسوی بود که در بیمارستان سالپتریر پاریس کار میکرد. بدون هیچ شکی، شارکو یکی از مهمترین شخصیتهای تاریخ ام اس بود که یافتههای او نشان دهنده پیشرفت بزرگی برای درک بالینی این بیماری بود.
شارکو اولین فردی بود که مولتیپل اسکلروزیس را به عنوان یک بیماری متمایز در سال 1868 تشخیص داد.
در نیمه دوم قرن نوزدهم، بررسی علائم ام اس شروع به انتشار یافتن کرد. اولین مورد توسط دکتر ویلیام موکسون (William Moxon) در انگلستان در سال 1873 و پس از آن دکتر ادوارد سگوین (Edward Seguin) در ایالات متحده در سال 1878 منتشر یافت.
از آنجایی که هر دو پزشک از سیستم ایمنی آگاهی نداشتند، نتوانستند آن را به عنوان یک بیماری خود ایمنی تشخیص دهند.
برای خواندن خدمات رباتیک کلینیک ما حوزه ام اس مقاله خدمات توانبخشی رباتیک را مطالعه فرمایید.
بیماری ام اس چیست؟
ام اس (MS) یا مالتیپل اسکلروزیس مخفف انگلیسی (Multiple Sclerosis)، به معنی کلفت و سفت شدن چندگانه بافت است. نوعی بیماری خود ایمنی التهابی است که در آن غلاف میلین سلول های عصبی مغر و نخاع دچار آسیب می شوند.
غلاف میلین یک لایه پروتئینی از جنس غشا است که روی بعضی از آکسون و دندریت ها تشکیل می شود و نورون (سلول عصبی) را سفید رنگ جلوه می دهد. غلاف میلین نقش رسانایی بیشتر روی سطح تارهای عصبی را دارد. بطوریکه باعث می شود پیام های عصبی در طول تار عصبی با شتاب و سرعت بیشتری هدایت شوند.
همچنین وظیفه نگهداری و حفاظت از سلولهای عصبی را بعهده دارد. توجه داشته باشید که غلاف میلین در طول تار عصبی یکنواخت کشیده نشده و در جاهایی که فطع شدگی دارد که اصطلاحا گره رانویه می نامند باعث پرش و سرعت جهشی بیشتر پیام عصبی می شود.
از اینرو آسیب در غلاف میلین باعث اختلال در پیام رسانی عصبی و بروز علائم و نشانه های جسمی می شود که همان علائم و نشانه های ام اس هستند که بصورت حمله مرحله ای و برگشت پذیر یا حمله های متناوب در طول زمان است.
منبع: مقاله مالتیپل اسکلروزیس در وبسایت ویکیپدیا
انواع بیماری ام اس
از لحاظ شدت بیماری و ظهور علائم ام اس می توان این بیماری را به پنج نوع اصلی تقسیم کرد که در ادامه ابتدا لیستی و سپس تشریحی توضیح می دهیم:
- سندرم جدا شده بالینی (CIS) مخفف عبارت انگلیسی Clinically Isolated Syndrome
- ام اس عود کننده-فروکش کننده (RRMS) مخفف عبارت انگلیسی Relapsing-Remitting MS
- ام اس پیشرونده-ثانویه (SPMS) مخفف عبارت انگلیسی Secondary-Progressive MS
- ام اس پیشرونده-اولیه (PPMS) مخفف عبارت انگلیسی Primary-Progressive MS
- ام اس عودکننده-پیشرونده (PRMS) مخفف عبارت انگلیسی Progressive-Relapsing MS
مراحل بیماری ام-اس
در این بخش از مقاله تمام پنج نوع و مرحله ام-اس را با مشاهده علائم بیماری ام.اس شرح می دهیم:
نوع اول ام-اس: سندرم جداشده بالینی (CIS)
مرحله CIS که سندرم بالینی ایزوله هم می گویند، اولین مرحله از علائم عصبی ناشی از التهاب و آسیب میلین در سیستم عصبی مرکزی مغز و نخاع است. طبق تعریف CIS اگر علائم این مرحله از بیماری حداقل 24ساعت طول بکشد، مشخصه مولتیپل اسکلروزیس است. اما هنوز معیارهای تشخیص قطعی ام-اس را برآورده نمی کند زیرا این علائم را علائم شبه ام اس می نامند و افرادی که سندرم جدا شده بالینی CIS دارند ممکن است اصلا به بیماری ام-اس مبتلا نشوند.
هنگامیکه تصاویر MRI مغزی در بیماری CIS ضایعاتی مشابه MS را داشته باشد، فرد با احتمال بالایی برای دومین دوره علائم عصبی و تشخیص ام اس عودکننده-فروکش کننده (RRMS) یعنی مرحله دوم بیماری ام.اس دچار می شود. در این مرحله از بیماری شواهد نشان داده است که اگر درمان اولیه CIS آغاز شود، شروع MS به تعویق می افتد.
نوع دوم ام-اس: ام-اس عودکننده-فروکش کننده (RRMS)
این مرحله از بیماری که ام.اس عودکننده-بهبود یابنده هم می گویند، شایع ترین نوع MS است. تقریبا 85 درصد از افراد مبتلا به به ام.اس در ابتدا RRMS تشخیص داده می شوند. مرحله دوم بیماری MS دارای علائم عصبی جدید و پیشرونده با حملات مشخص است. به حمله ام-اس که عود بیماری هم گفته می شود، دوره هایی از بهبودی نسبی یا حتی کامل را بدنبال دارند.
بعد از مشاهده یک عود بیماری که آسیب ناگهانی به غلاف میلین و بروز نشانه های ام اس است، در طول دوره بهبودی همه علائم ممکن است ناپدید شوند، البته بعضی علائم هم ممکن است دائمی و ادامه دار شوند. با اینحال در طول دوره های بعد از عود و دوره بهبودیابنده یا فروکش کننده بیماری، هیچ پیشرفت آشکاری از بیماری مشاهده نمی شود.
RRMS را می توان بعنوان مرحله فعال (یا بروز عود یا حمله بیماری و مشاهده فعالیت جدید MRI در یک دوره زمانی مشخص) و سپس مرحله غیرفعال (یا حداقل بدتر نشدن) دانست.
نمودار بالا نشان می دهد که انواع فعالیت ام-اس عودکننده-فروکش کننده می تواند در طول زمان رخ دهد. با اینحال، تجربه هر فرد از RRMS متفاوت و منحصربفرد خواهد بود. پس از حمله ام اس، علائم جدید ممکن است بدون افزایش ناتوانی فرد کاملا ناپدید شوند یا علائم جدید ممکن است کمی ناپدید شوند و در نتیجه ناتوانی مشاهده شود.
ضایعات جدید در ام-آر-آی همانطور که در نمودار توسط فلش ها مشخص شده اند، نشان دهنده عود یا حمله بیماری است. ولی با اینحال باز هم ممکن است فعالیت MS بدون علائم مشخصی در فرد بروز کند.
نوع سوم ام-اس: ام-اس پیشرونده ثانویه (SPMS)
مرحله سوم بیماری ام.اس معمولا بعد از دوره دوم عودکننده-فروکش کننده بروز می کند. برخی از افرادی که مبتلا به RRMS هستند، در نهایت به یک دوره پیشرونده ثانویه که در آن بدتر شدن عملکرد عصبی و افزایش ناتوانی را بهمراه دارد، پیش می روند.
دوره ام اس پیشرونده ثانویه را می توان بعنوان مرحله فعال (حمله یا عود بیماری با مشاهده فعالیت و ضایعات جدید در MRI) یا مرحله غیرفعال ولی با پیشرفت تدریجی بدون حمله (مشاهده ناتوانی ثابت در طول زمان بدون عود مجدد) دانست.
نمودار بالا انواع فعالیت بیماری مرحله سوم ام.اس پیشرونده ثانویه را در طول زمان نشان می دهد. با اینحال تجربه هر فرد از دیگری متفاوت است. SPMS (MS پیشرونده ثانویه) بعد از RRMS (MS عودکننده-فروکش کننده) رخ می دهد. ناتوانی به تدریج در طول زمان افزایش می یابد یا ممکن است بدون شواهدی از بیماری و حمله رخ دهد. در نوع پیشرونده ثانویه حمله و عودهای گاه به گاه ممکن است رخ دهد و همچنین دوره هایی از ثبات را فرد تجربه کند.
نوع چهارم ام-اس: ام-اس پیشرونده اولیه (PPMS)
ام.اس پیشرونده اولیه PPMS با بدتر شدن عملکرد عصبی و افزایش ناتوانی فرد از شروع علائم ام اس، بدون عود و حمله اولیه یا بدنبالش فروکش و بهبود، مشخص می شود. دوره پیشرونده اولیه را می توان بعنوان فعال (عود گاه به گاه و مشاهده فعالیت های جدید MRI در یک دوره مشخص) یا غیرفعال ولی با پیشرفت تدریجی (مشاهده ناتوانی در طول زمان ولی بدون حمله یا فعالیت جدید در MRI) یا بدون پیشرفت دانست. تقریبا 15 درصد مبتلایان بیماری MS به نوع پیشرونده اولیه دچار می شوند.
در نمودار بالا انواع فعالیت بیماری ام اس پیشرونده اولیه را در طول زمان نشان می دهد. با اینجال همانطور که قبلا هم گفتیم تجربه هر فرد در بروز علائم ام اس متفاوت است. PPMS می تواند شامل دوره کوتاه و پایداری از بیماری باشد که حمله MS یا عود بیماری یا فعالیت جدید MRI مشاهده نشود. همچنین ممکن است دوره ای مداوم با افزایش تدریجی ناتوانی و شواهد ضایعات در ام-آر-آی رخ دهد.
منبع: مطالب این قسمت از مقاله از وبسایت انجمن بین المللی ام-اس با عنوان انواع بیماری ام-اس ترجمه شده است.
تفاوت نوع ام اس پیشرونده ثانویه (SPMS) و نوع ام اس پیشرونده اولیه (PPMS)
- ام-اس پیشرونده ثانویه بعد از یک مرحله ام-اس عودکننده-فروکش کننده رخ می دهد.
- ام-اس پیشرونده ثانویه بدنبال یک حمله یا عود مشاهده می شود.
- ام-اس پیشرونده ثانویه از نوع ام-اس پیشرونده اولیه شایع تر است.
- ام-اس پیشرونده اولیه بعد از یک مرحله حمله ام-اس رخ نمی دهد.
- ام-اس پیشرونده اولیه به تدریج بدون حمله افزایش می یابد و علائم ام-اس تدریجا بروز می کند.
نوع پنچم ام اس عودکننده پیشرونده (PRMS)
در نوع عودکننده-پیشرونده ام-اس تنها 5درصد از بیماران مولتیپل اسکلروزیس به آن مبتلا می شوند که علت آن هنوز کاملا مشخص نیست. به گفته وبسایت سازمان سدار-سینای در صورتیکه والدین فرد بیمار هم MS داشته باشند، ممکن است در این حالت عامل ژنتیک نقش بیشتری در ابتلا به PRMS داشته باشد. بین 35 تا 39 سالگی معمولا شیوع ام-اس عودکننده پیشرونده بیشتر است.
در مردان و زنان هم به نسبت مساوی مشاهده شده است. سیر بیماری در این مرحله بصورت افزایشی با بروز حمله ام-اس مکرر و عود پیشرونده است. بطوریکه همواره پیشرفت بیماری رو به افزایش با حمله های گاه به گاه است. این نوع از بیماری بدترین نوع ام-اس است.
در نمودار بالا فعالیت ام-اس عودکننده پیشرونده را در طول زمان مشاهده می کنید. البته در هر بیمار علائم و نشانه های ام-اس عودکننده پیشرونده متفاوت است. ولی همانطور که مشاهده می کنید بیماری بصورت پیشرونده افزایش می یابد و بعد از هر حمله ام اس یا عود ام اس، سیر بیماری و فعالیت جدید در MRI افزایش می یابد.
علائم و نشانه های بیماری ام اس
علائم ام-اس به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:
- دسته اول علائم شبه ام اس یا (CIS)
- دسته دوم علائم اولیه ام اس
- دسته سوم علائم ثانویه ام اس
که البته علائم ام اس خودش به دو قسمت علائم شایع ام-اس و علائم غیر شایع ام-اس تقسیم می شوند.
در مقاله علائم و نشانه های ام اس بطور کامل و با ذکر جزئیات نشانه های ام اس و علائم شایع و غیرشایع ام-اس را شرح دادیم.
علائم شایع ام.اس
- آغوش ام اس (می خواهید بدانید آغوش ام اس چیست این مقاله را بخوانید)
- خستگی و بی حالی
- مشکل در راه رفتن (برای توانبخشی راه رفتن ربات لوکومات را مشاهده کنید)
- بی حسی
- گزگز و مور مور
- اسپاستیسیتی
- ضعف حرکتی
- مشکلات بینایی
- نوریت اپتیک
- سرگیجه و احساس سلکی در سر
- مشکلات مثانه و مجاری ادراری
- مشکل در روابط جنسی
- مشکلات روده و دفع
- درد و بی قراری
- تاری دید
- دوبینی
- مشکل تشخیص رنگ
- اشکال در حافظه
- مشکل در تمرکز (برای توانبخشی قدرت تمرکز و محرک های شناختی ربات پابلو را مشاهده کنید)
- مشکلات شناختی
- تغییرات خلق و خو
- تغییرات عاطفی
- افسردگی
علائم غیرشایع ام اس
- مشکلات گفتاری در ادای کلمات
- از دست دادن حس چشایی
- مشکل بلع
- لرزش بدن
- تشنج
- مشکلات تنفسی
- از دست دادن شنوایی
نکته مهم: برای خواندن علائم شبه ام اس، علائم اولیه ام اس، علائم ثانویه ام اس و توضیح کامل علائم شایع و غیرشایع ام.اس مقاله علائم و نشانه های ام اس را از دست ندهید.
علت های بیماری ام اس
نظریه های زیادی بعنوان علل احتمالی ام اس پیشنهاد و تحقیق شده اند. اما هنوز شواهد کافی برای اثبات اینکه آیا علت ام اس هستند یا خیروجود ندارد. برخی از این نظریه ها عبارتند از:
- آلرژی های زیست محیطی
- قرار گرفتن در معرض حیوانات خانگی
- قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مانند جیوه (مانند پرکردن دندان با آمالگام جیوه)
- قرار گرفتن در معرض سرب یا منگنز
- قرار گرفتن در معرض حلال های آلی (حلالهای شیمیایی)
منبع: مطالب مربوط به علت های ام اس از مقاله علل ام اس از وبسایت انجمن بین المللی ام اس ترجمه شده است.
احتمال بروز ام-اس در چه کسانی بیشتر است
توجه داشته باشید که این افراد ریسک بالاتری برای ابتلا به بیماری دارند ولی قطعیت هم ندارد.
- متوسط سن ابتلا به ام.اس حدود 26 سال گزارش شده است.
- محدوده سنی که شیوع بالای ام.اس را دارد بین 15 تا 50 سال است.
- شیوع بیماری ام اس در زنان بیشتر از مردان است.
- افرادی که در خانواده درجه یک فرد مبتلا به ام اس دارند.
- افرادی که بعد از سن بلوغ دارای BMI (شاخص توده بدنی) بالای 30 می شوند.
بنابراین بطور خلاصه علت های بیماری ام اس را میتوان بصورت زیر لیست کرد:
- وجود نقص ایمنی در فرد یا ایمنی پایین بدن
- وجود اختلال در سلولهای تولید کننده غلاف میلین
- آسیب زدن توسط سیستم ایمنی به خود بدن (بیماری خود ایمنی یا اصطلاحا اتونومی)
- وجود عامل های ژنتیکی و وراثت
- وجود عوامل محیطی و اکتسابی
- بروز اسکلروزیس یا سفتی بافت عصبی بدلیل التهاب
- از بین رفتن غلاف میلین سلول عصبی
عوامل مختلف بیماری ام اس
دانشمندان معتقدند بیماری MS ترکیبی از چند عامل است.
- ایمونولوژی (علم مطالعه سیستم ایمنی بدن)
- اپیدمیولوژی (علم مطالعه الگوی بیماری ها در گروه وسیعی از مردم)
- ژنتیک (شناخت ژنهایی که در بیماران MS عملکرد درستی ندارند)
- عوامل عفونت (مانند ویروسها)
در مقاله عوامل و علت های بیماری ام اس بطور کامل و با جزئیات بیشتر علت های بروز ام اس را مورد بررسی قرار دادیم و تمام این عوامل را با مثال شرح دادیم.
راه های تشخیص بیماری ام اس
راه های بسیاری برای تشخیص ام اس وجود دارد که در زیر بصورت لیستی آورده ایم. برای خواندن جزئیات بیشتر و توضیح کامل هر یک از راههای تشخیص ام اس مقاله تشخیص بیماری ام اس را مطالعه کنید. برای تشخیص ام اس معمولا از روش تشخیص افتراقی هم استفاده می کنند. یعنی با انجام تست های مختلف احتمال وجود بیماری های دیگر و غیر از ام اس را رد می کنند.
- تست بالینی پزشک از پاسخ بدن به محرک های مختلف
- تست بینایی
- تست آزمایش خون
- نمونه برداری مایع نخاعی
- تصویربرداری MRI
- تست پتانسیل برانگیخته (SEP و Vep)
- توموگرافی
- تست شناختی
- تست های مختلف برای علل عفونی
- آنژیوگرافی (مغزی، فلورسین، MRA)
- تست شیرمر غدد چشمی
- معاینه قلبی
- الکتروفیزولوژی
- نوار عصب عضله
- بیوبسی
برای شناخت کامل آزمایش و تست های آزمایشگاهی تشخیص ام-اس، مقاله راه های تشخیص ام اس را حتما مطالعه نمایید.
تغذیه بیماران ام اس
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه یک رژیم غذایی خاص می تواند از مولتیپل اسکلروزیس (MS) پیشگیری کند یا آن را درمان کند وجود ندارد. حتی برخی از رژیمهای غذایی خاص در واقع میتوانند مضر هم باشند، زیرا حاوی مقدار زیادی از ویتامینهای خاص یا کمبود ویتامینهای دیگر هستند.
نکته مهم: قبل از ایجاد تغییرات قابل توجه در رژیم غذایی خود حتما با پزشک خود صحبت کنید.
به طور کلی، افراد مبتلا به ام اس به یک رژیم غذایی متعادل، کم چربی و پر فیبر نیاز دارند. غذاهای فرآوری نشده یا به طور طبیعی فرآوری شده به غذاهای فرآوری شده ترجیح داده می شوند. این رژیم غذایی مشابه رژیم مدیترانه ای و همان رژیم غذایی سالمی است که برای عموم مردم توصیه می شود. همچنین مصرف الکل را تا حد امکان محدود کنند.
برخی تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی کم چربی اشباع و مکمل با اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است برای افراد مبتلا به ام اس مفید باشد. اما این نتایج توسط مطالعات در مقیاس بزرگ تایید نشده است. با این حال، توصیه می شود افراد مبتلا به ام اس، چربی های حیوانی را محدود کنند. در عوض، از منابع چربی ماهی و آجیل مانند روغن زیتون، روغن آووکادو و کره بادام که سرشار از امگا 3 هستند، استفاده کنند.
محققان همچنین در حال بررسی ارتباط بین ویتامین D و بیوتین (شکلی از ویتامین B که به عنوان ویتامین H نیز شناخته می شود) بر فعالیت بیماری ام اس هستند. این مطالعات در مراحل اولیه هستند. با این حال، توصیه می شود که افراد مبتلا به ام اس سطح ویتامین D را در محدوده طبیعی و کمی بالاتر نگه دارند.
برای افراد مبتلا به ام اس مهم است که انتخاب های غذایی سالم داشته باشند:
- دریافت نکردن ویتامین ها و مواد معدنی کافی می تواند علائم ام اس را بدتر کند.
- حذف وعده های غذایی ممکن است باعث کاهش سطح انرژی شود.
- برخی از علائم ام اس مانند افسردگی و درمان های ام اس مانند استروئیدها می توانند باعث افزایش وزن شوند.
- افزایش وزن می تواند منجر به نگرانی های سلامتی بیشتری مانند استرس مفاصل و مشکلات قلبی و تنفسی شود.
- الکل می تواند علائم شایع ام اس مانند عدم تعادل و عدم هماهنگی را تشدید کند.
برای خواندن انواع رژیم های غذایی توصیه شده برای بیماران ام اس، مقاله تغذیه بیماران ام اس را حتما مطالعه نمایید.
منبع: مطالب مربوط به تغذیه بیماران ام اس از ترجمه مقاله آیا رژیم غذایی خاصی برای بیماران مولتیپل اسکلروزیس وجود دارد یا خیر نگارش شده است.
درمان بیماری ام اس
ام اس می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند که می توان آنها را به صورت جداگانه درمان کرد. درمان های دارویی برخی از علائم اصلی در زیر مورد بحث قرار گرفته است. برای درمان های مختلف از طریق فیزیوتراپی و کار با ربات های توانبخشی حتما مقاله ما را برای مشاهده تمام تجهیزات توانبخشی کلینیک توانبخشی هوشمند مشاهده نمایید. ولی برای شناخت کامل و دقیق تر حوزه درمان بیماری ام اس مقاله جامع و کامل ما را در ارتباط با درمان انواع ام اس حتما مطالعه نمایید.
نکته مهم: داروهای درمانی ام اس باید تحت توصیه پزشک متخصص شما با توجه به علائم مختلف خاص شما تجویز شوند.
تشدید علائم گاهی اوقات می تواند ناشی از چیزی غیر از عود، مانند عفونت باشد، بنابراین پرستار یا پزشک عمومی شما باید علل احتمالی دیگر را بررسی کند.
درمان عود ام اس یا حمله ام اس معمولاً شامل موارد زیر است:
- یک دوره 5 روزه از قرص های استروئیدی که در خانه مصرف می شود.
- تزریق داروی استروئیدی در بیمارستان به مدت 3 تا 5 روز
- استروئیدها می توانند به افزایش سرعت بهبودی شما پس از حمله ام-اس کمک کنند، اما آنها از عود یا حمله بیشتر جلوگیری نمی کنند یا از بدتر شدن ام اس در طول زمان جلوگیری نمی کنند. آنها فقط برای مدت کوتاهی برای جلوگیری از عوارض جانبی احتمالی استروئیدی مانند پوکی استخوان، افزایش وزن و دیابت تجویز می شوند.
- عدم استفاده از استروئیدها بیش از 3 بار در سال (در صورت امکان) به کاهش خطر عوارض جانبی کمک می کند.
- تجویز آمانتادین برای رفع خستگی
- اجتناب از ورزش و فعالیت هایی که بدن را بیش از حد خسته می کند.
- مدیریت انرژی بدن
- تجویز داروهای استروئیدی برای درد چشم
- تجویز گاباپنتین برلی درد عضلانی و سفتی عضلانی و اسپاستیسیته
- در صورت اسپاسم شدید عضلانی باکلوفن تجویز می شود
- انجام فیزیوتراپی منظم برای کاهش سفتی و کشش عضلات کوتاه شده
منبع: مطالب مربوط به درمانهای دارویی ام-اس از ترجمه مقاله درمان ام اس گرفته شده است.
- اگرچه داروهای جایگزینی مانند تیزانیدین، دیازپام، کلونازپام و دانترولن وجود دارد. همه این داروها دارای عوارض جانبی مانند سرگیجه، ضعف، حالت تهوع و اسهال هستند.
- اگر این داروها مؤثر نباشند، ممکن است یک آزمایش 4 هفته ای نابیکسیمول (Sativex) به شما پیشنهاد شود.
- برای درمان درد نوروپاتیک که در اثر آسیب به اعصاب شما ایجاد می شود و معمولاً تیز و کوبنده است، می تواند به صورت حساسیت شدید پوست یا احساس سوزش رخ دهد. این نوع درد را می توان با استفاده از داروهای گاباپنتین یا کاربامازپین یا با دارویی به نام آمی تریپتیلین درمان کرد.
- روش دیگر برای کنترل درد، ممکن است بنا به تشخیص درمانگر نیاز به دستگاهی داشته باشید که اعصاب شما را تحریک می کند که دستگاه تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) نامیده می شود.
- اگر با مشکلاتی در تفکر، تمرکز و حافظه مواجه هستید، یا مشکلات عاطفی مانند طغیانهای عاطفی خندیدن یا گریه کردن بدون هیچ دلیل مشخصی را تجربه میکنید، باید توسط یک متخصص روانشناس بالینی ارزیابی شوید. آنها ممکن است درمان با داروهای ضد افسردگی را پیشنهاد کنند. افراد مبتلا به ام اس که افسردگی دارند نیز می توانند با داروهای ضد افسردگی یا درمانی مانند CBT درمان شوند.
- اگر اغلب احساس اضطراب یا نگرانی می کنید، ممکن است برای شما داروهای ضد افسردگی یا بنزودیازپین ها تجویز شود که نوعی آرام بخش هستند.
- مشکلات جنسی برای مردان مبتلا به ام اس که به سختی نعوظ را به دست می آورند یا حفظ می کنند (اختلال نعوظ) ممکن است داروهایی برای افزایش موقت جریان خون به آلت تناسلی مانند سیلدنافیل (ویاگرا) تجویز شود.
- مشاوره درباره روابط زناشویی یا مراجعه به یک درمانگر جنسی ممکن است به مردان و زنان مبتلا به ام اس که با کاهش علاقه به رابطه جنسی یا مشکل در رسیدن به ارگاسم دارند، کمک کند.
- مشکلات مثانه اگر مثانه بیش فعال دارید یا نیاز به ادرار مکرر در طول شب دارید، داروهای مختلفی در دسترس هستند. اگر تخلیه مثانه برایتان دشوار است، توصیههای پرستار یا فیزیوتراپیست میتواند به شما کمک کند. محرکهای خارجی دستی نیز میتوانند به برخی افراد کمک کنند تا شروع به ادرار کردن یا تخلیه مثانه کنند. گاهی اوقات میتوان از کاتتر برای تخلیه مثانه در صورت نیاز استفاده کرد.
- شروع به ادرار کردن یا تخلیه مثانه کنند. گاهی اوقات میتوان از کاتتر برای تخلیه مثانه در صورت نیاز استفاده کرد.
برای شناخت بیشتر و دقیق تر حوزه درمان های دارویی ام اس و همچنین بروزترین درمانهای فیزیوتراپی ام-اس مقاله درمان ام-اس را حتما مطالعه نمایید.
عوارض و عاقبت بیماری ام اس
بیماری ام اس یک بیماری مادام العمر است که می تواند بر سلامت کلی بدن تأثیر بگذارد. با مدیریت مناسب علائم، افراد مبتلا به ام اس اغلب می توانند سالها فعال بمانند. برخی از عوارض شایع در بسیاری از افراد مبتلا به ام اس در زیر لیست شده است:
عوارض مربوط به کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها دیگر اولین خط دفاعی در برابر ام اس نیستند. این به دلیل خطر عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها و توسعه درمانهای موثرتر MS است. در حال حاضر کورتیکواستروئیدها معمولاً فقط برای از بین بردن سریع حمله استفاده می شوند.
عوارض ناشی از مصرف کوتاه مدت کورتیکواستروئیدهای خوراکی عبارتند از:
- فشار خون بالا
- نگهداری مایعات و ایجاد پف و افزایش آب میان بافتی
- فشار در چشم
- افزایش وزن
- مشکلات خلقی و حافظه
تعداد کمی از افراد باید دراز مدت از کورتیکواستروئیدها استفاده کنند. با این حال، اگر از کورتیکواستروئید در طولانی مدت استفاده می کنید ، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای عوارضی باشید که شامل موارد زیر است:
- عفونت ها
- قند خون بالا
- استخوان های نازک و شکستگی
- آب مروارید
- کبودی
- کاهش عملکرد غده فوق کلیوی
دیگر عوارض ام اس:
- مشکلات مثانه و روده
- عوارض سلامت روانی
- تغییرات بینایی
- اختلال شناختی
- اختلالات حسی
- ترومبوآمبولی وریدی (VTE)
برای شناخت جزئیات بیشتر عوارض و عاقبت بیماری ام-اس حتما مقاله دیگر ما بنام عاقبت بیماری ام اس را مطالعه نمایید.
پیشگیری از ام اس
آیا می توان از ام اس پیشگیری کرد؟ دانشمندان، محققان و پزشکان هنوز نتوانسته اند روشی برای درمان یا پیشگیری از ام اس ایجاد کنند. یکی از دلایل اصلی این است که علت ام اس به طور کامل شناخته نشده است. کارشناسان معتقدند ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد ام اس نقش دارند. شناسایی این عوامل ممکن است روزی به تعیین دقیق علت بیماری کمک کند. این می تواند راه را برای توسعه درمان ها و گزینه های پیشگیری باز کند.
بسیاری از مطالعات احتمالات پیشگیری از ام اس را بررسی کرده اند. اینها شامل موارد زیر است:
- تعدادی از مطالعات بر روی تأثیر سطح ویتامین D بر فعالیت ام اس متمرکز شده اند. سطوح بالاتر ویتامین D ممکن است از ام اس جلوگیری کند.
- مطالعهای در سال 2016 بر روی موشها نشان می دهد که روزه داری می تواند اثرات مفیدی برای ام اس عودکننده و فروکش کننده داشته باشد.
- گزارشی در سال 2016 نشان داد که خطر ابتلا به ام اس در افرادی که مقدار زیادی قهوه می نوشند (بیش از 30 اونس یا حدود 4 فنجان در روز) به میزان قابل توجهی کمتر است.
- مطالعهای در سال 2017 روی موشها نشان داد که رسوراترول (ترکیبی که در شراب قرمز یافت میشود)، با داشتن اثرات ضدالتهابی در مغز ممکن است بتواند پوشش میلین روی رشتههای عصبی را بازسازی کند.
- ترک سیگار
- قرار گرفتن در معرض آفتاب کافی و مکمل با ویتامین D (5000 واحد بین المللی در روز در زمستان)
- از یک رژیم غذایی سالم و کم چربی اشباع شده استفاده کنید و روغن بذر کتان را تکمیل کنید.
- سطح استرس خود را پایین نگه دارید و به طور منظم ورزش کنید.
- تغذیه مناسب
- به میزان کافی در معرض نور خورشید بودن
- داشتن برنامه ورزشی منظم
- مصرف مکمل های دارویی مناسب
- داشتن لایف استایل خوب یا سبک زندگی سالم
- انجام منظم مدیتیشن
برای مطالعه دقیق تر با جزئیات بیشتر حوزه راههای پیشگیری از ام اس حتما مقاله ما را بنام جلوگیری از ام اس بخوانید.
برای جلوگیری از ام-اس چه غذاهایی بخورم؟
- میوه و سبزیجات
- غلات کامل
- آجیل و دانه ها
- ماهی و غذاهای دریایی
- روغن بذر کتان
- سروغن زیتون اضافی
خطر ابتلا به ام اس برای اعضای خانواده:
- اگر دوقلوهای همسان مبتلا به ام اس دارید، 25 درصد احتمال دارد که به آن مبتلا شوید.
- اگر شما یک خواهر یا برادر، والدین یا فرزند فرد مبتلا به ام اس هستید، احتمال ابتلای شما به آن حدود 1 در 10 است.
- پیشگیری از ام اس: کارهایی که می توانید انجام دهید
- در حالی که این ارقام می توانند ترسناک باشند، مهم است که به یاد داشته باشید که تغییرات خاصی در سبک زندگی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر کلی ابتلا به ام اس ایجاد کنید.
منبع: مطالب حوزه پیشگیری از ام اس از ترجمه مقاله جلوگیری از ام اس گرفته شده است.
[sc name=”ContatcTest”][/sc]