29 آبان 1400
25 نشانه و علائم ام اس ( MS ) + علامت شبه ام اس
سلام عزیزان، این نوشته در ادامه مقاله مرجع کامل بیماری ام اس آمده است. اگر میخواهید اطلاعات کامل راجع به ۵ نوع اصلی بیماری ام اس بدست آورید، حتما مقاله مذکور را مطالعه فرمایید. در این مقاله شما با ۲۵ نشانه و علائم ام اس ( MS ) و همچنین علائم شبه ام اس، علائم اولیه بیماری ام اس و علائم ثانویه بیماری ام اس آشنا میشوید. بعلاوه علائم شایع ام اس و علائم غیرشایع ام اس را نیز خواهید خواند. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا جواب تمام سوالات خود را در مورد علائم و نشانههای ام اس بیابید.
به گفته محققان در مجله پزشکی وب-مد، علائم ام اس به سه دسته تقسیم میشوند.
- دسته اول علائم شبه ام اس یا (CIS)
- دسته دوم علائم اولیه ام اس
- دسته سوم علائم ثانویه ام اس
علائم شبه ام اس (CIS)
در سندرم جداشده بالینی یا ایزوله بالینی (CIS) علائم شبه ام اس بروز میکند. این علائم عصبی معمولا 24 ساعت طول میکشد. زمانی اتفاقی میافتد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بدن میگوید که به میلین (غلاف محافظ سلولهای عصبی در مغز و ستون فقرات) حمله کند. ممکن است بشنوید که پزشکتان این پدیده را دمیلیناسیون (Demyelination) بنامد. دمیلیناسیون باعث ایجاد اسکار یا ضایعاتی میشود (اصطلاحا پلاک هم میخوانند)، که انتقال سیگنالهای بین مغز و بدن را دشوار میکند. دو نوع علائم شبه ام-اس وجود دارد:- مرحله تک کانونی: شما فقط یک علامت ام اس دارید.
- مرحله چند کانونی: شما بیش از یک علامت ام اس دارید.
اختلال در عصب بینایی (نوریت اپتیک) Optic Neuritis
اختلال در عصب بینایی از علائم ام اس و شبه ام اس است که بسیار شایع هم هست. در بیمار مبتلا به نوریت اپتیک واکنش مردمک به نور غیر طبیعی است. بطوریکه پس از تاباندن نور به مردمک به جای جمع شدن در نهایت مردمک متسع یا باز میشود. بسته به شدت نوریت اپتیک، عصب بینایی متورم میشود. بیماری به عصبی که اطلاعات را از چشم به مغز میبرد آسیب میزند و معمولا فقط یک چشم را درگیر میکند. در موارد نادر ممکن است هر دو چشم را درگیر کند.- تاری دید اتفاق میافتد.
- رنگ ها مبهم بنظر میرسند.
- درد در چشم بخصوص هنگام حرکت دادن چشمها حس میشود.
بی حسی و گزگز
یکی از علامتهای ام اس این است که حالت گزگز و بی حسی و سوزن سوزن شدن بخصوص در پاها حس میشود. ممکن است موارد زیر را هم احساس کنید:- هنگامیکه سر یا گردن خود را حرکت میدهید، احساسی شبیه شوک الکتریکی از سمت ستون فقرات به بازوها یا پاها حرکت کند.
- حس بی حسی؛ اغلب در صورتتان احساس میشود.
- مور مور شدن
نکته مهم: ممکن است کسی که علائم شبه ام اس دارد، به ام اس مبتلا نباشد! فقط درصورتیکه در MRI پلاک و ضایعات مغزی مشاهده شد با نظر متخصص مغز و اعصاب ممکن است علائم ام اس تشخیص داده شود.
علائم اولیه ام اس
علائم ام اس متغیر و غیر قابل پیش بینی است. هیچ دو نفر دقیقا علائم مشابهی ندارند و علائم هر فرد هم ممکن است در طول زمان تغییر کند یا نوسان کند. یک فرد ممکن است تنها یک یا دو مورد از علائم ام اس را تجربه کند، درحالیکه فرد دیگر علائم بسیار بیشتری را داشته باشد. بسیاری از علائم MS را میتوان با دارو، توانبخشی و سایر استراتژیها مدیریت کرد. مدیریت موثر علائم MS توسط یک تیم متخصص بین رشتهای انجام میشود. این تیم شامل پزشک متخصص مغز و اعصاب، متخصص طب ورزشی، متخصص تغذیه، متخصص توانبخشی، فیزیوتراپی و کاردرمانی میشود و مؤلفه کلیدی کنترل و درمان ام اس است.علائم شایع ام-اس
آغوش ام اس
اغلب اولین علامت ام اس یا عود بیماری یا حمله ام اس، با آغوش ام-اس است. یک احساس فشردگی در اطراف تنه است که وقتی سفت میشود مانند حس وقتی است که بازوبند یا کاف دستگاه فشار خون را میبندید و هنگام باد شدن بازوبند احساس تنگی و سفتی در بدنتان میکنید. این حس با اسپاسم عضلانی فرق دارد.خستگی و بی حالی
یکی از شایعترین علامتهای ام اس احساس خستگی و بیحالی است. نزدیک به 80 درصد افراد دارای بیماری ام-اس این حس را تجربه کرده اند. می تواند بطور قابل ملاحظه ای هنگام انجام کار در خانه یا محل کار فرد را اذیت و ناتوان کند. بطوریکه اصلا نتواند به کار ادامه دهد و مجبور شود دراز بکشد و استراحت کند.مشکل در راه رفتن
ناتوانی در راه رفتن بیماران ام-اس به عوامل متعددی مربوط است. از جمله ضعف در پا، اسپاستیسیته عضلانی (اسپاسم و گرفتگی طولانی مدت عضلات)، از دست دادن تعادل، بی حسی و خستگی مفرط در اندام تحتانی که البته با دارودرمانی و فیزیوتراپی و کاردرمانی قابل کنترل و بهبودی است.بی حسی و گزگز و مورمور شدن
بی حسی صورت، بدن یا اندامها (بخصوص دست ها و پاها)، اغلب اولین علامتی است که در افرادی که در نهایت به ام-اس مبتلا می شوند، مشاهده می شود.اسپاستیسیتی (Spasticity)
به احساس سفتی و طیف وسیعی از اسپاسم غیرارادی عضلانی گفته می شود. می تواند در هر اندامی رخ دهد، اما معمولا اسپاستیسیته در پا و اندام تحتانی بیمارام ام-اس بیشتر اتفاق می افتد.ضعف و آتروفی
ضعف در ام-اس بر اثر بی تحرکی و استفاده نشدن از عضلاتی که عصب دهی آنها آسیب دیده است، اتفاق می افتد. البته با استراتژی توانبخشی هوشمند یا توانبخشی رباتیک می توان بصورت اکتیو و پسیو به حرکت ماهیچه ها کمک کرد و از آتروفی یا تحلیل عضلانی در بیماران ام-اس جلوگیری کرد.مشکلات بینایی
اولین علامت ام-اس که بسیار شایع است ضعف و مشکل در بینایی است. بیماری نوریت اپتیک (تورم عصب بینایی و اختلال در باز شدن مردمک) و نورومیلیت اپتیکا (NMO) که به گفته مرکز تحقیقات بیماری مولتیپل اسکلروزیس ایران، عمدتا با درگیری عصب اپتیک و نخاع شناخته می شود. از لحاظ پاتوژنز و درمانی با ام-اس متفاوت است ولی از نظر بالینی جزء تشخیص های افتراقی بیماری ام اس قرار می گیرد، از علائم و نشانه های اولیه ام اس هست. همچنین تاری دید، کور رنگی و تضاد در تشخیص رنگ ها، درد بهنگام حرکت چشم، که این علائم باید حتما بسرعت مورد ارزیابی قرار گیرند.سرگیجه و احساس سبکی سر
افراد مبتلا به ام-اس ممکن است احساس عدم تعادل یا سبکی سر کنند. ممکن است احساس کنند اتاق دور سرشان می چرخد. مخصوصا وقتی می ایستند تعادل خود را کمی از دست می دهند و مجبور روی صندلی بنشینند.مشکلات مثانه
اختلال عملکرد مثانه، که در حداقل 80 درصد افراد مبتلا به ام اس رخ می دهد، معمولاً با داروها، مدیریت مایعات و کاتتریزاسیون (سوند یا نلاتون زدن) متناوب خود با موفقیت قابل کنترل است.مشکل در رابطه جنسی
در جمعیت عمومی از جمله افراد مبتلا به ام اس بسیار شایع است. پاسخ های جنسی می تواند تحت تأثیر آسیب در سیستم عصبی مرکزی و همچنین علائمی مانند خستگی و اسپاسم و عوامل روانی قرار گیرد.مشکلات روده
یبوست یک نگرانی خاص در میان افراد مبتلا به ام اس است. همچنین از دست دادن کنترل روده ها نیز نگران کننده است. مشکلات روده معمولاً از طریق رژیم غذایی، مصرف مایعات کافی، فعالیت بدنی و دارو قابل کنترل است.درد و بیقراری
سندرم های درد در ام اس شایع هستند. در یک مطالعه، 55 درصد از افراد مبتلا به ام اس در برخی مواقع “درد قابل توجه بالینی” داشتند و تقریبا نیمی از آنها درد مزمن داشتند.تغییرات شناختی
به طیفی از عملکردهای سطح بالای مغز که در بیش از 50٪ افراد مبتلا به ام اس تحت تأثیر قرار می گیرند، از جمله توانایی پردازش اطلاعات دریافتی، یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید، سازماندهی و حل مسئله، تمرکز توجه و درک دقیق محیط اشاره دارد.تغییرات عاطفی
می تواند واکنشی به استرس های زندگی با ام اس و همچنین نتیجه تغییرات عصبی و ایمنی باشد. اضطراب، نوسانات خلقی، تحریک پذیری، و دوره های خنده و گریه غیرقابل کنترل، چالش های مهمی برای افراد مبتلا به ام اس و خانواده هایشان ایجاد می کند.افسردگی
مطالعات نشان داده اند که افسردگی بالینی (شدیدترین شکل افسردگی) یکی از شایع ترین علائم ام اس است. این بیماری در میان افراد مبتلا به ام اس نسبت به جمعیت عمومی یا در افراد مبتلا به بسیاری از بیماری های مزمن و ناتوان کننده دیگر شایع تر است. افسردگی می تواند هم یک علامت اولیه باشد و هم به دلیل چالش های خود بیماری ایجاد شود.علائم غیرشایع ام اس
مشکلات گفتاری
مشکلات گفتاری، از جمله بی نظمی در شکل دهی کلمات بدلیل ضعف عضله (دیسارتری Dysarthria) و کاهش حجم صدا و اختلال صوتی (دیسفونی Dysphonia) در تقریباً 25 تا 40 درصد از افراد مبتلا به ام اس، به ویژه در مراحل بعدی بیماری و در دوره های خستگی شدید، رخ می دهد. گاهی اوقات لکنت نیز گزارش می شود.از دست دادن طعم و مزه
یک چهارم افرادی که مبتلا به ام اس تشخیص داده شده اند، کاهش چشایی را تجربه می کنند.مشکلات بلع
مشکلات بلع که به آن دیسفاژی (Dysphagia) هم گفته می شود، ناشی از آسیب به اعصاب کنترل کننده بسیاری از ماهیچه های کوچک در دهان و گلو است.لرزش
لرزش یا تکان خوردن غیرقابل کنترل اندام می تواند در قسمت های مختلف بدن به دلیل مناطق آسیب دیده در امتداد مسیرهای عصبی پیچیده که مسئول هماهنگی حرکات هستند رخ دهد.تشنج
تخمین زده شده است که تشنج (که نتیجه تخلیه الکتریکی غیرطبیعی در ناحیه آسیب دیده یا زخمی مغز است)، در 2 تا 5 درصد افراد مبتلا به ام اس رخ می دهد.مشکلات تنفسی
مشکلات تنفسی در افرادی رخ می دهد که ماهیچه های قفسه سینه آنها به دلیل آسیب به اعصاب کنترل کننده آن عضلات به شدت ضعیف شده است. مشکل تنفسی بیماران ام اس با توانبخشی مخصوص ریه و استفاده از اسپیرومتری قابل درمان است.از دست دادن شنوایی
حدود 6 درصد از افراد مبتلا به ام اس از اختلال شنوایی شکایت دارند. در موارد بسیار نادر، کاهش شنوایی به عنوان اولین علامت بیماری گزارش شده است.علائم ثانویه ام اس
پیش از این علائم اولیه شایع و غیرشایع ام-اس شرح داده شد که در نتیجه آسیب مستقیم به میلین و رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) است. در این بخش از مقاله علائم ثانویه ام اس را شرح می دهیم. علائم ثانویه ام اس در نتیجه و تاثیر علائم اولیه ایجاد می شوند.عفونت دستگاه مجاری ادراری
به دلیل اختلال در عملکرد مثانه که از علائم اولیه ام اس است، تخلیه نشدن کامل ادرار و ماندن در مثانه و بدتر از آن برگشت به کلیه باعث عفونت ادراری و در ادامه عفونت کلیه ها می شود. البته اگر هر دو ساعت یک بار ادرار با نلاتون (سوند موقت) تخلیه شود احتمال بروز عفونت کمتر است. یا حداقل روزی دو بار صبح و شب یا ظهر و آخر شب حتما با نلاتون مثانه کامل تخلیه شود.آتروفی عضلانی
عدم تحرک به دلیل ضعف عضلانی در دراز مدت باعث تحلیل حجم عضلانی و کاهش سلولهای ماهیچه ای و کاهش تون عضلانی و در نهایت ناتوانی در راه رفتن و انجام امور زندگی می شود.دیگر علائم ثانویه ام-اس
- قامت نامناسب، کج و خمیده
- کاهش تراکم استخوان، که بدلیل عدم وزن گذاری هم می تواند باشد.
- کاهش حجم ریوی و تحلیل عضلات سینه ای و بین دنده ای و ناتوانی در تنفس عمیق
- ایجاد زخم های فشاری (زخم بستر)
منبع: مطالب این بخش از مقاله از ترجمه مقاله علائم و نشانه های ام اس نوشته شده است.
[sc name=”ContatcTest”][/sc]