سندروم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال یک بیماری شایع است که باعث بیحسی، سوزن سوزن شدن و درد در دست و ساعد میشود. این عارضه زمانی رخ میدهد که یکی از اعصاب اصلی دست (عصب میانی) در حین حرکت در مچ تحت فشار یا فشرده شدن قرار میگیرد. در اکثر بیماران، سندرم تونل کارپال با گذشت زمان بدتر میشود.
سندروم تونل کارپال چیست؟
سندرم تونل کارپال یکی از رایجترین مشکلات برای دست است. این بیماری شایع باعث احساس درد، بیحسی، گزگز و ضعف در دست و مچ میشود. فرد زمانی دچار این سندروم میشود که میزان فشار بر عصبی در مچ به نام عصب مدیان زیاد شود. این عصب به انگشت شست، اشاره و میانی و نیمی از انگشت حلقه حس میبخشد. انگشت کوچک معمولا تحت تاثیر این سندروم قرار نمیگیرد.
علایم سندروم تونل کارپال
علائم سندوم تونل کارپال در افراد با توجه به پیشرفت بیماری و شرایط فرد متفاوت است. برخی از علائم عبارتند از:
- بیحسی در شب
- سوزن سوزن شدن و یا درد در انگشتان (به ویژه انگشت شست، اشاره و انگشت میانی)
- سر شدن نوک انگشتان
- ضعف در دست
- مشکل در انجام کارهایی ظریف مثل بستن دکمه لباس
- افتادن وسایل از دست
علائم در شب جزو علائم اولیه و برای این بیماری بسیار معمول است زیرا ممکن است مچ هنگام خواب خمیده شود و ممکن است از احساس درد از خواب بیدار شوید. اگر در مراحل اولیه بیماری هستید برای تسکین علایم دستها را تکان دهید. علائم رایج در طول روز معمولا سوزن سوزن شدن و سر شدن نوک انگشتان میباشد.
زمانی که این عارضه پیشرفت کند، فرد در دست زدن به اشیاء کوچک، گرفتن فرمان، در دست گرفتن کتاب، نوشتن و استفاده از صفحه کلید دچار مشکل میشود. در حالت مزمن این بیماری، اندازه ماهیچههای انگشت شست کوچک شده و فرد دچار اتروفی میشود.
علت سندروم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال در اثر فشار بر عصب مدیان ایجاد میشود. عصب میانی از ساعد از طریق گذرگاهی در مچ دست (تونل کارپال) به سمت دست میرود. به جز انگشت کوچک، در قسمت کف انگشت شست و انگشتان احساس ایجاد میکند. همچنین سیگنالهای عصبی را برای حرکت ماهیچهها در اطراف پایه شست فراهم میکند.
اگر چیزی عصب میانی فضای تونل کارپال را تحت فشار قرار دهد یا تحریک کند میتواند باعث سندرم تونل کارپال شود. شکستگی مچ دست میتواند تونل کارپال را باریک کرده و عصب را تحریک کند، همچنین تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید نیز ممکن است. اکثر اوقات دلیل مشخصی برای سندرم تونل کارپال یافت نمیشود. گاهی نیز ترکیبی از این عوامل بیماری را ایجاد میکنند.
تشخیص سندروم تونل کارپال
برای تشخیص سندروم تونل کارپال ابتدا پزشک علائم و سابقه پزشکی را مورد بررسی قرار میدهد و معاینه میکند. در مرحله بعد، آزمایشاتی انجام میشود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نشانه تینل: در این آزمایش، پزشک روی عصب میانی مچ دست ضربه میزند تا ببیند که آیا احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست ایجاد میکند یا خیر.
- تست خمیدگی مچ دست (تست فالن): در این تست، بیمار آرنجهای خود را روی میز قرار میدهد و مچها را آزادانه به جلو رها میکند. اگر فرد مبتلا به سندرم تونل کارپال باشد در عرض یک دقیقه بیحسی و گزگز در انگشتان دست را حس میکند. هر چه علائم سریعتر ظاهر شوند، سندرم تونل کارپال شدیدتر است.
- اشعه ایکس: در صورت محدود بودن حرکت مچ، یا شواهدی از آرتریت یا تروما، ممکن است عکسبرداری با اشعه ایکس از مچ دست تجویز شود.
- الکترومیوگرافی (EMG) و هدایت عصبی: مشخص میکنند که عصب میانی تا چه حد خوب کار میکند و چگونه حرکت عضلانی را کنترل میکند.
درمان سندروم تونل کارپال
درمان سندرم تونل کارپال به دو روش جراحی و غیرجراحی میباشد که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. به طور معمول، درمانهای غیرجراحی برای موارد خفیفتر استفاده میشود و به شما امکان میدهد بدون وقفه به فعالیتهای روزانه خود ادامه دهید. درمانهای جراحی برای موارد شدیدتر است و نتایج مطلوبی به همراه دارد. درمان حدالامکان از روشهای غیرجراحی شروع میشود.
درمان های غیر جراحی
- استفاده از آتل مچ دست هنگام شب
- مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن
- تزریق کورتیزون
- فیزیوتراپی
- تغییر شرایط محیطی و سبک زندگی
درمان های جراحی
زمانی که سندرم تونل کارپال با روش غیرجراحی درمان نشود یا به مرحله مزمن برسد، جراحی توصیه میشود. هدف از جراحی افزایش اندازه تونل برای کاهش فشار روی اعصاب و تاندونهایی است که از فضا عبور میکنند. این کار با برش (آزاد کردن) رباطی که تونل کارپال را در کف دست میپوشاند انجام میشود.
روش جراحی تونل کارپال یک عمل سرپایی همراه با بیحسی موضعی است. در برخی موارد نیز پزشک بیهوشی IV (وریدی) پیشنهاد میدهد. این گزینه به شما این امکان را میدهد که یک چرت کوتاه بزنید و پس از اتمام عمل از خواب بیدار شوید. ممکن است حدود 24 تا 72 ساعت پس از جراحی احساس ناراحتی داشته باشید. معمولا علائم شبانه پس از جراحی به سرعت از بین میروند. بین 10تا 14 روز پس از جراحی بخیهها برداشته و با کمک فیزیوتراپی و با برنامه ورزشی خاص به تدریج میتوانید از دست و مچ برای فعالیتهای روزمره استفاده کنید.
برای حدود چهار تا شش هفته قادر به انجام فعالیتهای سنگین با دست آسیب دیده نخواهید بود. زمان بهبودی بسته به سن، سلامت عمومی، شدت سندرم تونل کارپال و مدت زمانی که علائم داشتید بستگی دارد.
فیزیوتراپی سندروم تونل کارپال
فیزیوتراپی شامل مجموعهای از عوامل و روشهایی است که بر فرآیندهای بیولوژیکی در بدن تاثیر میگذارد. این به طور گسترده استفاده میشود، نسبتا ارزان، غیر تهاجمی، و آسان است. فیزیوتراپی همچنین در درمان بیماران مبتلا به سندرم تونل کارپ (CTS) استفاده میشود. این سندرم منجر به ناتوانی قابل توجهی میشود. از این رو، درمان موفقیت آمیز آن منجر به مزایای قابل توجهی برای بیمار میشود. هیچ الگوریتم ثابتی برای استفاده از فیزیوتراپی در این بیماران وجود ندارد.
در فیزیوتراپی سندروم تونل کارپال هنگامی که فیزیوتراپیست ارزیابی میکند، میتواند برنامهای برای مراقبت از شما ایجاد کند. این ممکن است شامل درمانهای مختلفی مانند گرما یا یخ، آتل زدن یا ورزش برای بهبود تحرک و قدرت باشد.
- مراقبت های سنتی : اگر در مراحل اولیه بیماری هستید، مراقبتهای سنتی اولین گام است. درمان فیزیوتراپی میتواند برای کاهش علائم و کمک به بازگشت فعالیتهای روزمره موثر باشد.
- آموزش بیمار: فیزیوتراپ راههایی را یاد میدهد تا وضعیت خود را بهتر کرده و از حاد شدن آن جلوگیری کند. در این آموزش موارد زیر مهم هستند:
– تغییر وضعیت مچ دست (مانند اجتناب از حالت خم شدن مچ برای مدت طولانی).
– وضعیت مناسب گردن و قسمت بالایی پشت (جلوگیری از نگهداشتن سر به جلو یا خمیدگی)
– اقدامات احتیاطی ایمنی هنگام استفاده از ظروف تیز، ابزار، یا سایر وسایل. ( خصوصا اگر فیزیوتراپ تغییراتی را در حس لامسه دست تشخیص دهد).
– وقفه های کششی در طول کار یا کارهای روزمره - تمرینات کششی: فیزیوتراپ تمرینات کششی ملایمی را برای بهبود انعطاف پذیری مچ، دست و انگشتان به شما آموزش میدهد.
- تمرینات تقویتی: فیزیوتراپ در ابتدا تمریناتی را برای تقویت عضلات آموزش میدهد تا در حفظ وضعیت بهتر کمک کند. هنگامی که علائم کاهش یافت، ممکن است تمرینات تقویتی برای دست، مچ دست و ساعد تجویز شود.
- آتل: فیزیوتراپ در صورت تشخیص استفاده از آتل را در شب برای کاهش ناراحتی توصیه میکند.
- درمانهای حرارتی: از درمانهای حرارتی استفاده یا توصیه کند از یخ یا کمپرس گرم برای تسکین درد استفاده کنید.
پیشگیری از سندروم تونل کارپال
پیشگیری از سندرم تونل کارپال ممکن است دشوار باشد چون معمولا به نحوه کارهای روزمره بستگی دارد. ایجاد تغییرات در محل کار، نشستن مناسب، قرار دادن دست و مچ در وضعیت مناسب میتواند به کاهش برخی از عواملی که میتواند منجر به این عارضه شود، کمک کند. سایر روشهای پیشگیری عبارتند از:
- با مچ دست صاف بخوابید.
- هنگام کار با ابزار، مچ دستتان را صاف نگه دارید.
- از خم کردن و باز کردن مکرر مچ دست اجتناب کنید.
- از گرفتن محکم اشیا بطور مکرر با مچ خمیده خودداری کنید.
- استراحت منظم هنگام انجام فعالیتهای تکراری
- تمرینات کششی را قبل و بعد از فعالیت انجام دهید.
- تغییر مرتب موقعیت دست و مچ طی انجام فعالیت
فهرست منابع