فلج ارب یا آسیب شبکه بازویی
فلج ارب به دلیل آسیب شبکه بازویی، شبکهای از اعصاب اطراف شانه، ایجاد می شود. فلج ارب ممکن است در هنگام تولد، به دنبال تروما، در اثر تشعشع، تومور یا ویروس رخ دهد. در این عارضه اعصاب شبکه بازویی ممکن است در اثر کشیدگی، پارگی، در رفتگی یا آسیب مستقیم تحت تاثیر قرار بگیرد که در نتیجه آن توانایی حرکتی بازو و دست دچار اختلال می شود.
فلج ارب که به عنوان فلج ارب دوشن نیز شناخته میشود، وضعیتی است که باعث از دست دادن توانایی حرکت و ضعف بازو میشود. این عارضه ممکن است هم در نوزادان و هم در بزرگسالان رخ دهد. نام این بیماری از نقطه Erb گرفته شده است، ناحیهای که در نزدیکی گردن قرار دارد. این نقطه جایی است که شبکه بازویی با اتصال اعصاب پنجم و ششم جمجمهای تشکیل میشود. این عارضه معمولا در نتیجه آسیب شبکه بازویی به دلیل کشیدگی بین سر و شانه کودک جهت تسهیل خروج از کانال زایمان رخ میدهد.
اعصاب شبکه بازویی در عملکرد بازوها، دست ها و انگشتان فرد نقش اساسی دارد. این سیستم عصبی حرکت و احساس را ممکن میسازد. در طول زایمان سخت، دیستوشی شانه معمولا باعث این عارضه میشود. در حالیکه ممکن است نوزاد هنوز بتواند انگشتان خود را تکان دهد، این وضعیت توانایی او در حرکت دادن شانه یا بازو را دچار اختلال میکند.
در برخی موارد، این آسیب کل تنه را تحت تاثیر قرار میدهد. متاسفانه، این بدان معناست که بر نخاع نیز تاثیر میگذارد و توانایی آن را برای ارسال پیام به بازو، دست، مچ دست و انگشتان از طریق سیستم معمولی تکانههای عصبی مختل میکند. به همین دلیل گاهی به نظر میرسد که نوزادان مبتلا به فلج ارب دچار فلج بازو هستند. از نظر آماری معمولا از هر 1000 نوزاد متولد شده به روش زایمان طبیعی یک تا دو نوزاد مبتلا میشوند. آسیب معمولا در محل اتصال ریشههای عصبی C5 و C6 (نقطه Erb) رخ میدهد.
انواع آسیب در فلج ارب
به طور کلی چهار نوع آسیب عصبی وجود دارد که همگی میتوانند در یک زمان در یک فرد اتفاق بیفتند. علائم آسیب عصبی (از دست دادن احساس و فلج جزئی یا کامل) بدون توجه به نوع آسیب یکسان هستند. شدت علائم مشاهده شده در فرد مبتلا به فلج ارب به میزان آسیب شبکه بازویی بستگی دارد. شدت آسیب بر تصمیمات درمانی و بر میزان بهبودی تاثیر میگذارد.
نورپراکسی شبکه بازویی
شایعترین نوع آسیب نورپراکسی نام دارد. این بدان معنی است که اعصاب بیش از حد کشیده شدهاند اما دچار پارگی یا آسیب نشدهاند. این آسیب با درد شدید و ضعف حرکتی در بازو همراه است. در این شرایط معمولا بهبودی در عرض سه ماه اتفاق میافتد و ممکن است به جراحی ترمیمی نیاز باشد.
نورومای شبکه بازویی
آسیب نوروما زمانی رخ میدهد که اعصاب به اندازهای کشیده شده باشند که باعث پارگی شبکه بازویی شود. این وضعیت میتواند منجر به تولید اسکار عصبی شود که نوروم نامیده میشود و بر روی اعصاب سالم فشار میآورد. در این شرایط جراح میتواند نوروما را بردارد و عصب را ترمیم کند.
پارگی شبکه بازویی
آسیب کششی که باعث پاره شدن عصب شود، به خودی خود بهبود نمییابد. پارگی زمانی رخ میدهد که برخی از اعصاب پاره شده و نمیتوانند به طور مستقل بهبود یابند. شدیدترین آسیب به شبکه بازویی، آولژن نام دارد. این بدان معنی است که اعصاب پاره شده و از نخاع جدا شدهاند. جراحی ممکن است به درمان کمک کند، اما بعید است که منجر به بهبودی کامل شود.
بریدگی شبکه بازویی
بریدگی شبکه بازویی زمانی رخ میدهد که عصب به دلیل شدت کشیدگی از طناب نخاعی جدا میشود. پارگی عصب جدیترین انواع آسیب عصبی است. ممکن است بتوان پارگی را با پیوند عصبی ترمیم کرد. اما ترمیم اتصالات عصبی به نخاع امکان پذیر نیست. در برخی موارد، ممکن است بتوان برخی از عملکردهای بازو را با استفاده از عصب عضله دیگر به عنوان اهداکننده بازیابی کرد.
علت فلج ارب
فلج ارب معمولا زمانی اتفاق میافتد که گردن نوزاد در هنگام زایمان دشوار، به پهلو کشیده شود. زمانی که جنین بزرگتر از حد معمول است و زایمان را دشوار میکند و همچنین خوابیدن نوزاد در رحم در دوران بارداری و در زمان شروع زایمان از دیگر علل فلج ارب در نوزادان هستند.
فلج ارب یا آسیب شبکه بازویی در بیماران مسنتر زمانی ایجاد میشود که زمین خوردن یا تصادف شدید باعث ایجاد نیروی تروماتیک رو به پایین به شانههای فرد شود.
علایم فلج ارب
علائم فلج ارب بسته به نوع آسیب عصب شبکه بازویی متفاوت خواهد بود. علائم این بیماری در نوزادان و بزرگسالان عبارتند از:
- از دست دادن احساس در یک بازو
- فلج جزئی یا کامل یک بازو
- ضعف در یک بازو
- بیحسی در یک بازو
- حرکت محدود بازو
تشخیص فلج ارب یا آسیب شبکه بازویی
در این عارضه پزشک پس از معاینات اولیه و گرفتن تاریخچه بیمار برای تشخیص قطعی بیماری موارد زیر را تجویز خواهد کرد:
الکترومیوگرافی (EMG)
یک سوزن در عضلات مختلف وارد میشود. فعالیت الکتریکی ماهیچهها در زمان انقباض و زمان استراحت ارزیابی میشود.
آزمایش هدایت عصبی
این آزمایش معمولا همراه با EMG هستند. آنها سرعت رسانش در عصب را هنگامی که جریان کمی از عصب میگذرد، اندازه میگیرند. این آزمایش نشان میدهد که عصب چقدر خوب کار میکند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
MRI از امواج مغناطیسی و رادیویی قدرتمند برای ایجاد نماهای دقیق از بدن جهت تشخیص آسیب عصبی استفاده میکند. MRI میتواند میزان آسیب ناشی از آسیب شبکه بازویی را نشان دهد.
توموگرافی کامپیوتری میلوگرافی
سی تی اسکن از یک سری اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از بدن استفاده میکند. سی تی میلوگرافی یک ماده حاجب را اضافه میکند که در حین ضربه زدن به ستون فقرات تزریق میشود تا تصویر دقیقی از نخاع و ریشههای عصبی ایجاد کند.
درمان فلج ارب
موارد خفیف تا متوسط فلج ارب در عرض چند ماه بهبود مییابد. برای 70 تا 80 درصد از نوزادان مبتلا و تقریبا در 100 درصد از بیماران اگر درمان در عرض چهار هفته پس از تولد شروع شود، در سال اول زندگی برطرف میشود. درمان فلج ارب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان های غیر جراحی
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی روزانه موثرترین درمان برای فلج ارب است. فیزیوتراپ به شما نشان میدهد که کدام تمرینات درمانی و دامنه حرکتی را باید انجام دهید تا بهبودی تسریع شود و از سفت شدن مفاصل در شانه، آرنج، مچ دست و دست جلوگیری شود.
روش های جراحی
اگر فیزیوتراپی بعد از سه تا شش ماه نتایج امیدوار کنندهای را نشان نداد، پزشک ممکن است جراحی را برای ترمیم اعصاب آسیب دیده توصیه کند که شامل موارد زیر است:
پیوند عصب
برخی از پارگیهای عصب را میتوان با پیوند عصب اهداکننده از یک عصب جداگانه ترمیم کرد.
انتقال عصب
در برخی موارد، جراح میتواند عصب را از یک عضله دیگر برای بازگرداندن عملکرد عصب منتقل کند.
از آنجایی که اعصاب بسیار کند بهبود مییابند، ممکن است ماهها تا سالها طول بکشد تا اعصاب ترمیم شده در گردن به عضلات بازو و دست برسد. پس از جراحی، باید تمرینات توانبخشی را انجام دهید تا قدرت و دامنه حرکتی بهبود یابد.
درمان فیزیوتراپی برای فلج ارب
درمان فیزیوتراپی برای فلج ارب به حفظ دامنه حرکتی شانه، آرنج، مچ دست و دست کمک میکند و عضلات اطراف مفصل را قوی نگه میدارد. این کار از سفت شدن دائمی مفصل جلوگیری میکند و استقلال را با فعالیتهای روزانه مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و بازی با دوستان و خانواده بهبود میبخشد.
فیزیوتراپی برای کودکان یا بزرگسالان مبتلا به فلج ارب با ارزیابی کامل محدودیتها، دامنه حرکت، احساس و قدرت عضلانی فرد آغاز میشود. سپس فیزیوتراپیست شما یک برنامه درمانی فردی را طراحی میکند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ورزشهایی برای حفظ دامنه حرکتی و جلوگیری از سفتی و درد
- تمریناتی برای تسهیل حرکت بازو
- آتل برای حفظ دامنه حرکتی و جلوگیری از عوارض ثانویه
- تحریک حسی برای بهبود احساس در دست و بازو
- تکنیکهای مدیریت درد
مزایای فیزیوتراپی برای فلج ارب
برخی از مزایای فیزیوتراپی برای فلج ارب یا آسیب شبکه بازویی عبارتند از:
- دامنه حرکتی بهبود یافته
- کاهش خطر عوارض ثانویه مانند سفتی و درد
- افزایش توانایی استفاده از بازو و دست
- بهبود قدرت عضلانی
- افزایش اعتماد به نفس و استقلال
فهرست منابع
بسیار عالی!